Khishigt duudee itgel belegleed hurdan edgeed elberelt eej, achlalt aavtaigaa tsug mongoldoo ireed byatshan 2 duuteidee uulzahiin ulziitei eruuliig hurgej bna.
Itgel gedeg:
Nar eesen delhiin
Navch buhend bii
Sar melmersen shuniin
Odod buhend bii
Setgel gedeg:
Zeregleet haluun goviin
Els buhend bii
Tsast undur altain
Mus buhend bii
Nalgar saihan hangain
Mod buhend bii
Tevcheer gedeg:
Hatuu shiruun uvliin
Javar bihend bii
Havsraga tavisan havriin
Salhi buhend bii
Aagim haluun zunii
Agaar buhend bii
Ayanga tsahisan namriin
Gerel buhend bii.
Duudee joohon ch gesen uram, itgel, tevcheer uguhiig huseed egch ni ene uchuuhen setgeliin ugee hurgej bna.
Mongolchuudaa Khishigt huud haluun dulaan hair beleglie, hamgaas huseh amidraliig ni beleglie... Olnii huch olomgui dalai gedeg sh dee.
Ta buhen enereliinhee gariig sungaarai zaabal!!!
Ene nasandaa joohon ch gesen bodit buyan hiihiig hisvel!?!
Хандивын данс:
МОНГОЛ УЛС ХААН_БАНК: 575 335 615-8 /₮/
575 335 666 8 /$/
Япон: NAGANO GINKO HOTAKA SHITEN FUTSU KOUZA 8426357 HISHIGT KUN NO KAI
АНУ: CHASE БАНК 708 520 861
Утас: 99009110 эгч В.Нандинцэцэг
99842271 эгч С.Хишигтогтох
81(0)9098227824 /аав Р.Доржсүрэн/
Вэб: www.nadad-nas-hairlaach.boroldoi.mn
http://childhood.blog.gogo.mn
Миний тухай...
- "цагаантуг"
- Би тэнгэрийн уулсад дурладаг урианхайжин бүсгүй Би тэртээх зууны өмнөх омог бардам дайчин бүсгүй Би энгэртээ үрээ тэвэрсэн эмзэг яруу эгшигт бүсгүй Би ертөнцөд хайр бэлэглэн, сар мэт гэрэлтэх эгэл жирийн монгол бүсгүй. www.bumanenerelte.blogspot.com
Saturday, May 30, 2009
Friday, May 29, 2009
“Óõààëàã ýõíýð ãýðòýý ÷ ãàäàà ÷ ãî¸ìñîã áàéäàã. Õàðèí áóñàä íü ãàðàõäàà ë ãî¸äîã” Ë.Ëõàãâà
“Õ¿í õèéæ áóé ç¿éëòýéãýý òºñòýé áàéäàã” Æ.Ëóâñàíäîðæ
“Õàâàð, íàìàð õî¸ðò õàâ÷èãäààä çóí vãvé áîëëîî.
Õàäàã, ìºí㺠õî¸ðò õàâ÷èãäààä õóóëü vãvé áîëëîî” XVIII
çóóíä Ìàíæèéí våä çîõèîãäñîí ýíýõvv àëäàðòàé vã XXI çóóíû
Ìîíãîë îðîíä óëàì ë áèåëëýý îëîîä áàéõ øèã
“Àðõè, òàìõè õî¸ðò õàâ÷èãäààä íàñ vãvé áîëëîî.
Àâëèãà, ëóéâàð õî¸ðò õàâ÷èãäààä ìºñ vãvé áîëëîî.
Урианхай
Баруун монголын нэг гол ястан нь Алтайн урианхайчууд болно. Эдний євєг дээдэс нь монгол нутгийн умард болон баруун хойд захын ой хєвчєєр эрт дээр їед амьдран сууж байсан ойн гєрєєчин аймаг юм. Тэднийг X зууны їеэс Баруун хойд урианхай, XII-XIII зуунаас ойн урианхай хэмээн нэрлэдэг байсан байна. Урианхай нэрт аймгууд удам гарлын хувьд монгол, тїрэг хоёр тєрєл байсны дээр монгол урианхай нь дотроо халх, ойрад хоёр янз болжээ. Тїрэг урианхай нь тува удмынхан болох бєгєєд тэдний нэгэн хэсэг нь олон їеийн турш монголчуудтай холилдон суусаар монголжсоны гадна Монголын Нэгдсэн улс байгуулагдахад ихэд хїчин зїтгэж монголын их гїрний їед нэлээд олон тооны мянгатууд болж байжээ. Юан гїрэн мєхснєєс хойш Урианхай аймаг энд тэндгїй тархаж зарим нь дєрвєн ойрадын дотор багтаж, зарим нь зїїн монголын бїрэлдэхїїнд оролцож явжээ. Зїїн монголын харъяат урианхай нь 6 тїмний нэг нь болж байсан ба хожим нь тэд халх, євєрмонголын дунд шингэсэн байна. Дєрвєн ойрадын дотор багтсан урианхад нь чорос буюу єєлд аймагтай ихэд ойр дєтлєг байсан тул тэднийг хамтад нь єєлд-урианхай ч гэж нэрлэх нь бас байв. Эдїгээ Баян-Єлгийн урианхайчууд Бугат сумын урдуур, Буянтын зїїгээр, урдуур, Алтайн зїїн, Булганы урд талаар нутаглаж байгаагийн дээр Ховд аймгийн Мєнххайрхан, Дуут суманд бїхлээрээ сууж байна. Харин нэлээд тооны урианхайчууд Сэлэнгэ аймаг руу шилжин Орхон, Зїїнбїрэн болон Хэнтий аймаг зэрэг газруудад бїлэг бїлгээрээ оршин суух болжээ. Алтайн урианхайчууд нь ардын туульс хайлан єгїїлэх талаараа нэн алдартай билээ. Тува урианхайчуудын (мончоого) їндсэн нутаг нь Алтайн урианхайн Баруунгарын шар даагийн буюу мончоогын хошуу ч гэдэг. Баян-Єлгийн мончоог казах, монгол, тува хэлээр, Ховдынх нь монгол, тува хэлээр хэлэлцэнэ. Тїїнээс гадна Ховд аймгийн Буянт сумнаа дээр їед ирж нутагласан мончоогууд нэгэн баг болж байна. Цэнгэлийн мончоогын нэлээд олон єрх ам Сэлэнгэ аймагт ирж суурьшжээ. Харин тэдний дээл хувцас нь Ойрад монголчуудтай адилхан болно. ,,, нэгэн ийм мэдээлэл олж авлаа,50% íü ë ¿íýíèé îðòîé þì øèã ñàíàãäëàà.
Ìàíàé Àëòàéí óðèàíõàé÷óóä ìèíü þì áîäîõã¿é áîë áîëîõîî áàéñàí þì áàéíà. ªäºð èðýõ òóñàì ýíä òýíä í¿¿äýëëýí àìüäàð÷, óóñàí àëãà áîëæ áàéãààãèéíõàà õýðýýð áèäíèé ºâ ñî¸ë ò¿¿õ ìàðòàãäàæ áàéíà.
Á¿ð ñ¿¿ëäýý áèä ÷èíü óðèàíõàé ãýõ óòãàà àëäàæ òóâà ÷ þì øèã, öààòàí ÷ þì øèã, ò¿ðýã ÷ þì øèã áîëæ ¿ëäýõ íü áàéíà.
Õààíà íýã óðèàíõàé ãýíý òýíä òóâà ãýõ ¿ã áàéíãà äàãàëäàæ ÿâàõ þì. ßàæ áîäñîí ÷ øàë ººð ... ¿¿ñýë ãàðàë óäàì óãñàà ºâ ñî¸ëûíõîî òóõàé íýãäñýí íýã îéëãîëò ìîíãîë ò¿ìýíäýý õ¿ðãýõ öàã íü áîëæýý.
Ýðòíýýñ íààø Ìîíãîëûí ßçãóóð àéìãèéí íýã áàéñàí äàé÷èí Óðèàíõàé àéìàã ìèíü óóñàí àëãà áîëîõ íü ýíý ãýæ ¿¿.
“Õ¿í õèéæ áóé ç¿éëòýéãýý òºñòýé áàéäàã” Æ.Ëóâñàíäîðæ
“Õàâàð, íàìàð õî¸ðò õàâ÷èãäààä çóí vãvé áîëëîî.
Õàäàã, ìºí㺠õî¸ðò õàâ÷èãäààä õóóëü vãvé áîëëîî” XVIII
çóóíä Ìàíæèéí våä çîõèîãäñîí ýíýõvv àëäàðòàé vã XXI çóóíû
Ìîíãîë îðîíä óëàì ë áèåëëýý îëîîä áàéõ øèã
“Àðõè, òàìõè õî¸ðò õàâ÷èãäààä íàñ vãvé áîëëîî.
Àâëèãà, ëóéâàð õî¸ðò õàâ÷èãäààä ìºñ vãvé áîëëîî.
Урианхай
Баруун монголын нэг гол ястан нь Алтайн урианхайчууд болно. Эдний євєг дээдэс нь монгол нутгийн умард болон баруун хойд захын ой хєвчєєр эрт дээр їед амьдран сууж байсан ойн гєрєєчин аймаг юм. Тэднийг X зууны їеэс Баруун хойд урианхай, XII-XIII зуунаас ойн урианхай хэмээн нэрлэдэг байсан байна. Урианхай нэрт аймгууд удам гарлын хувьд монгол, тїрэг хоёр тєрєл байсны дээр монгол урианхай нь дотроо халх, ойрад хоёр янз болжээ. Тїрэг урианхай нь тува удмынхан болох бєгєєд тэдний нэгэн хэсэг нь олон їеийн турш монголчуудтай холилдон суусаар монголжсоны гадна Монголын Нэгдсэн улс байгуулагдахад ихэд хїчин зїтгэж монголын их гїрний їед нэлээд олон тооны мянгатууд болж байжээ. Юан гїрэн мєхснєєс хойш Урианхай аймаг энд тэндгїй тархаж зарим нь дєрвєн ойрадын дотор багтаж, зарим нь зїїн монголын бїрэлдэхїїнд оролцож явжээ. Зїїн монголын харъяат урианхай нь 6 тїмний нэг нь болж байсан ба хожим нь тэд халх, євєрмонголын дунд шингэсэн байна. Дєрвєн ойрадын дотор багтсан урианхад нь чорос буюу єєлд аймагтай ихэд ойр дєтлєг байсан тул тэднийг хамтад нь єєлд-урианхай ч гэж нэрлэх нь бас байв. Эдїгээ Баян-Єлгийн урианхайчууд Бугат сумын урдуур, Буянтын зїїгээр, урдуур, Алтайн зїїн, Булганы урд талаар нутаглаж байгаагийн дээр Ховд аймгийн Мєнххайрхан, Дуут суманд бїхлээрээ сууж байна. Харин нэлээд тооны урианхайчууд Сэлэнгэ аймаг руу шилжин Орхон, Зїїнбїрэн болон Хэнтий аймаг зэрэг газруудад бїлэг бїлгээрээ оршин суух болжээ. Алтайн урианхайчууд нь ардын туульс хайлан єгїїлэх талаараа нэн алдартай билээ. Тува урианхайчуудын (мончоого) їндсэн нутаг нь Алтайн урианхайн Баруунгарын шар даагийн буюу мончоогын хошуу ч гэдэг. Баян-Єлгийн мончоог казах, монгол, тува хэлээр, Ховдынх нь монгол, тува хэлээр хэлэлцэнэ. Тїїнээс гадна Ховд аймгийн Буянт сумнаа дээр їед ирж нутагласан мончоогууд нэгэн баг болж байна. Цэнгэлийн мончоогын нэлээд олон єрх ам Сэлэнгэ аймагт ирж суурьшжээ. Харин тэдний дээл хувцас нь Ойрад монголчуудтай адилхан болно. ,,, нэгэн ийм мэдээлэл олж авлаа,50% íü ë ¿íýíèé îðòîé þì øèã ñàíàãäëàà.
Ìàíàé Àëòàéí óðèàíõàé÷óóä ìèíü þì áîäîõã¿é áîë áîëîõîî áàéñàí þì áàéíà. ªäºð èðýõ òóñàì ýíä òýíä í¿¿äýëëýí àìüäàð÷, óóñàí àëãà áîëæ áàéãààãèéíõàà õýðýýð áèäíèé ºâ ñî¸ë ò¿¿õ ìàðòàãäàæ áàéíà.
Á¿ð ñ¿¿ëäýý áèä ÷èíü óðèàíõàé ãýõ óòãàà àëäàæ òóâà ÷ þì øèã, öààòàí ÷ þì øèã, ò¿ðýã ÷ þì øèã áîëæ ¿ëäýõ íü áàéíà.
Õààíà íýã óðèàíõàé ãýíý òýíä òóâà ãýõ ¿ã áàéíãà äàãàëäàæ ÿâàõ þì. ßàæ áîäñîí ÷ øàë ººð ... ¿¿ñýë ãàðàë óäàì óãñàà ºâ ñî¸ëûíõîî òóõàé íýãäñýí íýã îéëãîëò ìîíãîë ò¿ìýíäýý õ¿ðãýõ öàã íü áîëæýý.
Ýðòíýýñ íààø Ìîíãîëûí ßçãóóð àéìãèéí íýã áàéñàí äàé÷èí Óðèàíõàé àéìàã ìèíü óóñàí àëãà áîëîõ íü ýíý ãýæ ¿¿.
Охин үрээ хайрла
Îõèí ¿ðýý õàéðëà
Охин vрээ хайрла!
Омогдож загнахдаа ч хайрла!
Охин vрээ хайрла!
Ойворгон зэмлэхдээ ч хайрла!
Нар ханын толгойд буухад хааяа нэг сэрэг, бvv зэмлэ
Насаараа тэр чинь єглєє босох хvн, тєрсєн гэртээ л нойр аваг
Нар шингэж vдшийн хар чийг унатал найз нартайгаа дуулалддаг
Насаараа тэр чинь айлын голомт манаж морин тєвєргєєн хvлээнэ
Энхрий гарын нь хурууг чилтэл гэр зуураа зарахдаа
Ээжийн цай уулгаж, аавын vгээр энхрийл
Эцгийн гэрээс гармагц эрийн гарт нухлагдана
Харийн газар одож хадмын нvvрийг царайчилна
Насаараа уухгvй амтат цайг нялх багад нь гэрт нь уулга
Насаараа амсахгvй жаргалыг нялх багад нь тоонотод нь эдлvvл
Насаараа сонсохгvй энхрий vгийг нялх багад нь гамнахгvй хэл
Насаараа нууж урсгах гашуун нулимсыг нь бодож цєєн уйлуул, охин vрээ!
Хvний гэргий болох гэж гангар шаазан шиг хагарна
Хvvхэн хонгор vрээ гарын алгандаа энхрийл
Хvй орчлонгийн жамтай тэнцvvлж тvvнээ хайрла
Хєєрхєн хонгор аалинд нь эрхлvvлж тvvнээ хайрла
Vрийн эх болох гэж алтан заадал сална
Vvлэн хонгор vрээ тэнгэрийн мандалдаа эрхлvvл
Vйл нь дуусдаггvй хорвоод балчирт нь амжиж жаргаа
Vс гэзгээ цайтал єнєд шаналахыг нь болгоо
Зєєлєн булбарай хурууг нь зvv утастай шадарлуул
Зvйдэл оёдлын хорвоод охин vр чинь тєрснийг сана
Зєєлєн хонгор аашийг нь зvйр vгтэй шадарлуул
Зєвлєх хэлцэхийн хорвоод охин vр чинь тєрснийг сана
Арван жил зэмлээд ч ухааруулж амжаагvй vгийг чинь
Анхны vр ньтєрєєд vдшийн шєнєдєє ухааруулна
Хорин жил дуудаад сэрээж чадаагvй нойрыг нь
Хонгор vр нь тєрєєд vvрийн жавраар ч хулжаана
Охин vрээ энхрийл, орчлонгийн зовлонд цадахын цагтаа
Огшуун нулимсандаа живэхийн цагтаа хожмоо нэг дурсана
Аавын гэрт жаргасан даа гэж хэзээд нэг тайтгарна
Ээжийн євєрт эрхэлсэн дээ гэж эрхгvй нэг уужирна
Охин vрээ хайрлаХясаа сувдаа нуудаг шиг хайрла
Охин vрээ хайрлаVvл усаа хураадаг шиг хайрла
Охин vрээ хайрлаУул эрдэнээ нуудаг шиг хайрла
Охин vрээ хайрлаУс загасаа цэнгvvлдэг шиг хайрла
Хатуугаас хатуу vгийг ханатлаа vр чинь сонсоно
Хавраас намар хvртэл тєрхємдєє очиж хэлэх vv?
Хайртай охиноо зэмлэхдээ харцаараа ч болов энхрийл
Хаврын шувууд шиг намрын жимс шиг vгийг охиндоо хэл
Бусдыг хайрлах л гэж тєрсєн юм охин vрээ энхрийл
Буцаж урсдаг ус байхгvй, эргэж та нарыг хайрлахгvй
Эргvvлэгт орчлон харин охин vрийг чинь хайрлахгvй
Энгэсэгт хацраар гэрэлтэвч зовлон нь та нарт харагдахгvй
Vндэс нь газарт цэцэг нь тэнгэрт Vvн лvгээ адил санаж охин vрээ хайрла
Тэнгэрт чинь нар ч бий хур ч бий аянга ч бий
Тэнгэрлиг охин vрийг чинь жаргал ч тосно зовлон ч тосно
Хєєрхий тvvнийг нялхад нь жаргаа
Хvvрнэн сургаад яах вэ дээ орчлон тvvний багш юм
Хvний л гарт очих бvсгvй тvvнийг энхрийл
Хvний л эрхэнд жаргах охин vрээ хайрла
Thursday, May 28, 2009
Хүмүүсээ бие биедээ урам хайрла
Хэрэв чи цºлд төөрөөд
Айдас чамайг хүүхэд мэт эзэмдээд,
Үхэл чамайг эгц ширтээд,
Чи нэлдээ шархадсан бол ёсоороо л ,
Гох дараад үхэх л үлдэнэ.
Гэвч, эрчүүдийн тангарагт
Эцсээ хүртэл тэмц гэж бий,
Өөрийгөө устгах эрх чамд байхгүй,
Өлссөн зовсон үед
Бүхнээс хагацах амархаан
Тэмцлээс залхсан бол ичээч
Чи залуу, чи зоригтой, чи ухаантай
Чамд хэцүүг би мэдэж байна, гэвч чи гутарч болохгүй.
Хүчээ шавх, боломжгүйг бүтээ, тэмц.
Тэвчээр ялалтыг чамд авчирах болно.
Тэгэхлээр санаагаар бүү уна найз минь.
Бууж өгөх амархан, бүх зоригоо дайчил
Толгойгоо дээр өргөх л хэцүү.
Чи дийлдлээ гэж ёолох, бас үхэх хялбархан
Ухрах мөлхөх ч хялбарханнайдвар нэгэнт
үзэгдэхгүй байхад ч үзэлц, үзэлц
Энэ л атаархам тавилан
Аймшигт тулаанаас чи,
Бут цохигдсон, шархадсан, сорвиор дүүрэн гарсан ч
Ахиад нэг оролд, Үхэх амархан
Амьд үлдэх л хэцүү.
Роберт Сервис
*****************************************************************
АМ нэг байхад
ЧИХ хоёр байдаг юм
ҮГЭЭ мэд
АМЬДРАЛ ганц байхад
СОНГОЛТ олон байдаг юм
ЗАМАА мэд
ХАНЬ ганц байхад
ХАЙР олон байдаг юм
СЭТГЭЛЭЭ мэд
АМЖИЛТ таныг тосож байхад
АЛДАА таныг отож байдаг юм
ӨӨРИЙГӨӨ мэд
**************************************************************
Мянган бээрийн алсад хүрэх аян
Нэг алхамаас эхэлдэг.
Маргаашийг Өнөөдөр болгож чаддаг хүн л амжилтанд хүрнэ. Хүссэн бүхнээ хийж чадахгүй бол
Чадах бүхнээ хий.
Айдас чамайг хүүхэд мэт эзэмдээд,
Үхэл чамайг эгц ширтээд,
Чи нэлдээ шархадсан бол ёсоороо л ,
Гох дараад үхэх л үлдэнэ.
Гэвч, эрчүүдийн тангарагт
Эцсээ хүртэл тэмц гэж бий,
Өөрийгөө устгах эрх чамд байхгүй,
Өлссөн зовсон үед
Бүхнээс хагацах амархаан
Тэмцлээс залхсан бол ичээч
Чи залуу, чи зоригтой, чи ухаантай
Чамд хэцүүг би мэдэж байна, гэвч чи гутарч болохгүй.
Хүчээ шавх, боломжгүйг бүтээ, тэмц.
Тэвчээр ялалтыг чамд авчирах болно.
Тэгэхлээр санаагаар бүү уна найз минь.
Бууж өгөх амархан, бүх зоригоо дайчил
Толгойгоо дээр өргөх л хэцүү.
Чи дийлдлээ гэж ёолох, бас үхэх хялбархан
Ухрах мөлхөх ч хялбарханнайдвар нэгэнт
үзэгдэхгүй байхад ч үзэлц, үзэлц
Энэ л атаархам тавилан
Аймшигт тулаанаас чи,
Бут цохигдсон, шархадсан, сорвиор дүүрэн гарсан ч
Ахиад нэг оролд, Үхэх амархан
Амьд үлдэх л хэцүү.
Роберт Сервис
*****************************************************************
АМ нэг байхад
ЧИХ хоёр байдаг юм
ҮГЭЭ мэд
АМЬДРАЛ ганц байхад
СОНГОЛТ олон байдаг юм
ЗАМАА мэд
ХАНЬ ганц байхад
ХАЙР олон байдаг юм
СЭТГЭЛЭЭ мэд
АМЖИЛТ таныг тосож байхад
АЛДАА таныг отож байдаг юм
ӨӨРИЙГӨӨ мэд
**************************************************************
Мянган бээрийн алсад хүрэх аян
Нэг алхамаас эхэлдэг.
Маргаашийг Өнөөдөр болгож чаддаг хүн л амжилтанд хүрнэ. Хүссэн бүхнээ хийж чадахгүй бол
Чадах бүхнээ хий.
Danzanravjaa
Õóòàãò ìààíü 1803 îíä îäîîãèéí Ñàéíøàíä àéìãèéí íóòàãò Øóâóóí øàíä ãýäýã ãàçàð Øóâóóí õîøóóò îäíû ºäºð òºðñºí áàéíà.
Ààâ Äóëäóéò íü òýð ¿åä ¿ãýýã¿é ÿäóó ãýð îðîíã¿é ººðèéíõºº þìàà ¿¿ðýýä àéë õýñýýä ÿâäàã õ¿í áàéñàí áàéíà.
Õ¿¿ Ðàâæàà íü 6 íàñòàéäàà òîäîðñîí áºãººä òóõàéí ¿åèéí íèéãìèéí õóðö áàéäàëä øóóä èë ãàðãàæ áîëîõã¿é áàéñàí òóë 9í íàñòàéä íü àëáàí ¸ñîîð çàðëàñàí áàéíà.
Òóõàéí ¿åäýý åð íü ÿäóó õ¿íèé õ¿¿õýä ãýäýã óòãààðàà íî¸ä ò¿øìýä áàÿ÷óóäààñ áàéíãà äàðàìòòàé áàéäàã áàéñàí áàéíà. Ãîâèéí íî¸í õóòàãò íü Óëààíû øàøíû õ¿í áºãººä ýíý íü Ẻ, øàðèéí øàøíûã õîñëóóëàí ýçýìøñýí õ¿í ãýæ îéëãîæ àâñàí. Ñàéíøàíäûí òºâ äýýð õóòàãòûí ìóçåé áàéäàã áºãººä ýíä ò¿¿íèé áàãà íàñàíäàà ºìñºæ áàéñàí õóâöàñ, õóòàãò áîëîõ ¿å, ò¿¿íèé äàðàà ÷ ýäëýæ õýðýãëýæ áàéñàí ýäëýë, ºìñºæ áàéñàí õóâöàñ, á¿òýýë òóóðâèë, ø¿òýýí íü, ìºí õ¿íèéã ýì÷èëæ àíàãààäàã áàéñàí áàãàæ õýðýãñýë ãýýä íèëýýí îëîí ç¿éëñ íü õàäãàäàãäàí ¿ëäñýí áàéíà.4000 ãàðóé àâäàð ç¿éëèéã õàäãàëàõààð ¿ëäýýñýí áîëîâ÷ 64 íü ¿ëäñýí áàéíà. 32 íü çàäàëñàí áºãººä ¿ëäñýíèéã íü õóãàöàà çààñàí áîëîõîîð òýð ¿åä çàäàëíà ãýæ ìóçåéí òàéëáàðëàã÷ ÿðüæ áàéëàà.
Õóòàãò íü õ¿íèéã 3 ÿíçààð àíàãààäàã áàéñàí áàéíà.
Говийн ноён хутагт Равжаа –
Цагийн жамыг тодруулагч Цаасан шувууны сургаал
Гурван эрдэнэд итгэнэ.
Хязгаар газрын нэгэн хүн / төр гэрэлтийн/ тавьдугаар оны
барс сарын арван наймны шөнө зүүдэлсэн нь:
Нэгэн хүн цаасан шувуу нисгэж: байна. Тэр цагт өөр нэг хүн ирээд нисгэгч хүнээс ийн асуув.
Энэ шувууг хийхэд хямд буюу ? хэмээвэл
-Хямд гэв.
Бас өөр хийхэд хямд юу байна ? гэвэл
- Муу үйл хямд гэв.
Ямар юм цөөн бэ ? гэвэл
-Өөрийн биеийг үл өмөөрөгч хүн цөөн гэв.
Ямар юм олон бэ ? гэхэд
-Сэрэмжгүй муу заяатан олон гэв.
Юу сайхан бэ ? гэхэд
-Саруул ухаан сайхан гэв.
Юу хортой вэ ? гэхэд
- Өст сэтгэл хортой гэв.
Юу худал вэ ? гэхэд
- Энэ нас худал гэв.
Юу үнэн бэ ? гэхэд
-Гурван эрдэнэ үнэн гэв.
Юу муу вэ ? гэхэд
- Хүний номгүй нь муу гэв.
Юу сайн бэ ? гэхэд
- Чин зориг сайн гэв.
-Энэ цагийн хүний жам ямар вэ ?
- Аяа хөөрхий, энэ цагийн хүний явдлыг санах тутам
ертөнц лүгээ нөхцөхийн чагтага тасран, зүрх догдлох мэт бөлгөө.
Бурхныг тахиснаар сууж тээршаана.
Номыг сонссоор сууж уйдна.
Хуврагтай ханилсаар сууж боолоо хийнэ.
Өөрийн бол нохойг ч болов өмөөрнө.
Бусдын бол бурхныг ч болов огоорно.
Баялаг бол дайсныг ч болов аргадна.
Гуйрамч бол эцэг эхийг ч болов орхино.
Олзтой бол биеэ ч болов үнэлнэ.
Зохилдвол адтай ч болов нөхцөнө…
Аяа бас,
Зарим мэргэд номыг мэддэг гээд алдрыг эрнэ.
Зарим ноёд эрхийг олоод дайсныг хураана.
Зарим баяд эдийн төлөө өөрөө сүйрнэ.
Зарим эр атаа заргаар юмаа барна.
Зарим эм өөрийн өнгө царайгаар зовно.
Аяа бас,
Шавь хүн багшийг үл ойшооно.
Хөвгүүн нь эцгийн үгийг үл сонсоно.
Хүүхэн хүн эхийн сургаалыг үл дагана.
Шавь хүн багшаас илүү ноёдыг хүндэлнэ.
Хөвгүүн хураахаас илүү тараахыг үйлдэнэ.
Хүүхэн хүн эцэг эхээс илүү эрийг хүндэлнэ.
Залуу нь хөгшнөө басна.
Хөгшин нь залуугаа үл тооно.
Идрүүд нь хал барина.
Мунагсад нь далд орохыг хүснэ.
Аяа бас,
Үйлийг өр мэт үл нягтална.
Номыг самуун үг мэт үл дурсана.
Үхэхийг унтахын төдий үл санана.
Рашааныг ундааны төдий үл хэрэглэнэ.
Судрыг мөнгө мэт үл хадгална.
Сайн үгийг сонсовч мартана.
Муу үгийг алба мэт зарлана.
Авах бол уул мэт боловч чамлана.
Өгөх бол нэг цэн ч болов харамлана.
Буяныг худалдааны төдий үл хэрэглэнэ.
Хилэнцэт үйлэнд аяндаа мэргэшнэ.
Итгэсэн саднаас уурлавч салж үл чадна.
Энэрэгч багшийг дуудавч зайлна.
Чөлөөгүй боловч жил бүр будаа авахаар явна.
Чөлөө байвч авралын оронд мөргөхөөр үл явна…
Бусдын гэмийг намрын үүл мэт элбэг үзнэ.
Өөрийн гэмийг нарийн тоосны төдий үл шинжилнэ…
Үнэн үгтэн омогтны тоонд орно.
Башир үгтэн цэцний суудалд сууна.
Эд эвдрэхийг хайрлана.
Эв эвдрэхийг үл хайрлана.
Салалцаад гаслалцана.
Учралдаад хууралцана.
Хүний муу хэлэхээс айна.
Сүнс зовохоос үл айна…
Аяа бас,
Тусын хариуд хорлох хүн олон.
Ачийн хариуг мэдэх хүн цөөн.
Хилэнцийг мэдэвч хийх хүн олон.
Номыг мэдэвч бүтээх хүн цөөн.
Зовлонг танивч үл сэхээрэх хүн олон.
Жаргалыг хүсэвч сайн явах хүн цөөн.
Зусар үг хэлбэл үл гомдогчид цөөн.
Эрхэлж муу үгээр тогловол хадгалагчид олон.
Энэрч харамгүй сургавал авагчид цөөн.
Аяа бас,
Сүжиглэхийн хамт сэжиг төрнө.
Эрдмийг эрэхийн хамт гэмийг эрнэ.
Садан учрахын хамт дайсныг даллана.
Амгаланг бүтээхийн хамт зовлонг үүсгэнэ.
Үнэн үг хэлэхтэй хамт худлаар чимнэ.
Нэг зөв явахтай хамт хэдэн буруу явна.
Аяа бас,
Хариугүй өглөг үл өгнө.
Харгүй сайхан сэтгэлийг үл санана.
Атхаггүй амар сууж үл чадна.
Алагчлалгүй шударга явж үл мэднэ.
Муу үйл үйлдээд үл гэмшигчид олон.
Сайн явдлаар яваад баярлагч хүн цөөн.
Аяа бас,
Хүндлэлийг ямба гэнэ.
Ёсыг алба гэнэ.
Ихэстэй учирвал зусардахыг бодно.
Энгийн нөхөртэй учирвал хуурахыг бодно.
Энэ цагийн хүний зовлон гэвэл,
Цайруу явбал хүний гарт орно.
Хардаж явбал муу үйл арвидна.
Шударга явбал олонтой үл таарна.
Башраар явбал номтой үл таарна.
Чанга хурц явбал өстөн олон болно.
Дуугүй номхон суувал толгой дээр гарна.
Дундуур зэрэг явбал тэнэг гэж сонжлогчид олон.
Гуйж хэлбэл эрэмшинэ.
Ширүүн хэлбэл доордоно.
Үнэн хэлбэл ойшоохгүй болно.
Худал хэлбэл хүндгүй болно.
Олноос зөвшвөл санаагаа үл хэлнэ.
Ганцаар шийдвэл зөрүүд болно.
Ойр суувал явдлаас зайлна.
Хол явбал орхив гэж тунина.
Олон үг хэлбэл чалчаа гэнэ.
Дуугүй суувал ихэмсэг болно.
Хянаж хэлбэл хартай хэмээнэ.
Гэмтэй нь гэмгүйдээ ноцно.
Гэмгүй нь гэмтнийг өмөөрнө.
Эвлэвэл хардана.
Эвдэрвэл гомдоно.
Аяа бас,
Өөрөө муу яваад бусдыг жишээ татна.
Хүний хүчээр сайн яваад гэдрэг эрэмшинэ.
Дээр явбал атаархана.
Доор явбал дарлана.
Энэ цагийн
Алаглагч ноёд,
Авилгагч түшмэд,
Хариу бодогч өглөгийн эзэд
Тэмцэлдэгч ардаас эхлэн
Суудлын төлөө олох нэр,
Эдийн төлөө номлох ном,
Алдрын төлөө үйлдэх буян,
Өмгийн төлөө шүтэх шавь тэргүүтэн
Муу явдлыг өөрөө үйлдээд
Цагийг муу хэмээнэ.
Товчилбол:
Сансрын гянданд үйлээр хүлэгдэж,
Мунхгийн харанхуйд тачаангуйгаар согтож,
Урины мэсийг барин,
Омгоор түлэгдэж,
Атаагаар агсамнаж,
Зовлонгийн эвэршээлд эмгэнэх
Амьтан бүгд хөөрхий.
Зүрхэн үгүй энэ насны хавцгайд
Авралын чагтага тасраад,
Авах гээхийн нүд тэсэрсэн
Амьтан бүгд хөөрхий.
Ихсээх мятрах,
Багад дээрэлхэх
Ичгүүргүй амьтад хөөрхий.
Даарвал хувцас,
Халууцвал сүүдэр,
Өлсвөл хоол,
Цангавал унд,
Зүдэрвэл нойрын төдий,
Өнөө маргаашийн төдий
Туйлбаргүй сэтгэлтэн хөөрхий.
Гаслант муу заяанаас гараад,
Гайхамшигт хүмүүн биеийг олчхоод
Энэ мэт үйлийн үрийг
Эдлэгч амьтад даанч хөөрхий хэмээв.
Тэр цагт нөгөө хүн бас ийн асуув:
-Аяа энэ мэт муу цагт
Үнэнийг санагч хүн ямраар явбал болох вэ?
Нисгэгч хүн өгүүлрүүн:
-Нөхрийн дээд сэрэмж мөн боловч
Багш, эцэг, эх гурван ачтанаа бүү хард.
Эрдмийн дээд эв мөн боловч
Хилэнцэт нөхөртэй бүү нөхц.
Учраад хэлэлцдэг жам мөн боловч
Хэмжээгүй үг бүү ярь.
Бурхнаас илүү аврал үгүй тул
Сүжиглээд дамжиг бүү үйлд.
Номоос илүү эрдэм үгүй тул
Суралцаад омог бүү үүсгэ.
Хуврагаас илүү өмөг үгүй тул
Хүндлээд гэм бүү эр.
Маныг хорлогч нисванис мөн тул
Сэтгэлийг харуулдаж хориг тавь.
Тэр хүн бас ийн асуув:
-Сургаал хэрэгтэй хүн ямар вэ ? Хэрэггүй хүн ямар вэ ?
Нисгэгч хүн өгүүлрүүн:
-Үл мэдэгч ухаангүй хүнд сургаал хэрэггүй.
Өөрийн биеийг тоосон омогтой хүнд сургаал хэрэггүй.
Өгүүлсэн үгийг үл авагч хүнд сургаал хэрэггүй.
Үзсэний дараа мартаж орхидог хүнд сургаал хэрэггүй.
Эгэл хэрэггүй хүсэлд шунагч хүнд сургаал хэрэггүй.
Ихэс мэргэдээс дутаагч хүнд сургаал хэрэггүй.
Элдэв баширт нөхөдтэй ханилагч хүнд сургаал хэрэггүй.
Их суудлыг хүсч нэрэлхэгч хүнд сургаал хэрэггүй.
Энэ хойт хоёр явдлын эцэст үл бодогч хүнд сургаал хэрэггүй.
Учрыг ухах ухаантай хүнд сургаал хэрэгтэй.
Үнэнийг баригч шударга хүнд сургаал хэрэгтэй.
Улмаар буяныг хураагч хүнд сургаал хэрэгтэй.
Очирдар багшийн зарлигийг хадгалагч хүнд сургаал хэрэгтэй.
Үхэх, өвдөхийн зовлонг сэрэмжлэгч хүнд сургаал хэрэгтэй.
Үлэмж дээдийн номыг эдлэгч хүнд сургаал хэрэгтэй.
Сургагч нь,
Зоргоор бус, үнэнээр бол сургаж болно.
Зовлонт үйлээс зайлуулагч бол сургаж болно.
Өөрөө эс мэдэвч дээдийн зарлигтай бол сургаж болно.
Үлэмж мэргэн биш ч омог сэтгэлгүй бол сургаж болно.
Тэр хүн:
-Тийм бол надад
Мэдэхэд хямд,
Хийхэд хялбар,
Явахад амар,
Санахад томьёотой
Нэгэн сургаал айлдаж хайрлана уу.
Гадна биеийн явдал,
Дотоод хэлний үйл,
Нууц сэтгэлийн чиг байдлыг ямар мэт явах вэ ?
Гадаад амины аж төрөл,
Дотоод их, бага төрийн явдал,
Нууц дээдийн номыг бүтээх зэргийг ямар мэт явах вэ ?
Жаргах цагт санаа,
Зовох цагт хатамжлах сэтгэлийг
Надад айлдаж хайрла.
Нисгэгч хүн өгүүлрүүн:
-Гадаад биеийн явдал гэвэл,
Ёстныг хүндэл.
Настныг баярлуул.
Ачтанаа өргө.
Бачтанаас зайл.
Сайнаас бүү сал.
Саданг бүү эр.
Олон бүү арилж.
Огт бүү харамла.
Зүйл бүрийн хувцас бүү өмс.
Зүг талгүй бүү гайхуул.
Хэлний өгүүлэх хэмээвэл,
Хэрцгийлж хэрүүл бүү үүсгэ.
Хэгжүүрхэж омог бүү үүсгэ.
Хэлбийж олон янз бүү урва.
Саваагүй тохуун үг бүү хэл.
Санамсаргүй олхио үг бүү хэл.
Хордож бусдын гэмийг бүү малт.
Ховсорч хэрэггүй үг бүү зөө.
Хуурч элдэв башир бүү хэл.
Хуурай хоосон амлаж бүү сур.
Сэтгэлийг чиг гэвэл,
Шинжлэлгүй бүү сэтгэ.
Сэрэмжгүй бүү цалгайр.
Гэнэт нөхрийг бүү итгэ.
Гэнэдэж хүнээс бүү урьт.
Буруу юмыг бүү өмөөр.
Бусдын юманд бүү шуна.
Бузгай дээрэнгүйг бүү үүсгэ.
Бузар хилэнцийг бүү тарь.
Завгүй гэж бүү алгасар.
Чадалгүй байж бүү дуурай.
Магад дээдсийг олж нөхөрлө.
Муу явдалтнаас насад дутаа.
Санасан бүрийг бүү хөөцөлд.
Салах учрахад бүү гомд.
Буянтай санаанаас бүү холд.
Бодь сэтгэлийг бүү умарт.
Нийтийг товчилбол,
Өгвөл эд мөн.
Сахивал санваар мөн.
Хүлцвэл хуяг мөн.
Хичээвэл мөр мөн.
Эс мартвал бясалгал мөн.
Мэдвэл билиг мөн.
Мунхаг хүнийг оролдвол
Үйлийн үрийг үл мэдэх тул өөрөө гутна.
Хүсэлтэй хүнийг чанга хоригловол
Гансрах тул аргаар номхотго.
Ууртай хүнийг ширүүн хэлбэл
Аюул болох тул урмаар ухуул.
Омогтой хүнийг дарлавал
Хорсох тул нэр цолоор баясга.
Дээрэнгүй хүнийг хөгжөөвөл
Хэрэг гарах тул их битгий хэрэгс.
Атаач хүнд нүүр эс өгвөл
Гомдох тул сайхан загна.
Харамч хүн ширхэг утсыг ч болов
Харамлах тул арилжаа бүү хий.
Ховч хүнтэй хэлэлцвэл
Бусдын гэмийг сонсох тул бүү итгэ.
Их хүнд /ноёнд/ нүүр эс засвал
Өмөггүй болох тул ёсын төдий хүндэл.
Боол хүнийг эс баярлуулбал
Явдал хождох тул бага сага юм өг.
Өр бүү хий.
Өглөг бүү тасал.
Хулгай бүү хий.
Ховсоргон бүү загна.
Олноос зөвш.
Онц өөрийн санааг сүүлд гарга.
Хэлбэл бүү буц.
Санавал бүү март.
Хүнийг нүүрчилж
Хэргийг буруу болго.
Хүнд чиггүй загнаж
Сайхан зангүй бүү суу.
Эд хэмээвэл ертөнцийн ёсны сургаал.
Эдүгээ номын ёсны сургаал гэвэл,
Биеийг тороос алдуулсан шувуу мэт
Аглагийг шүт.
Хэлний үгийг хийн зангиа мэт
Алдралтгүй боо.
Урьдын хийсэн хилэнцээс
Хор уусан хүн мэт хашир.
Магад гарах буянт сэтгэлийг
Амь мэт энхрийл.
Хилэнцэт нөхрөөс
Аварга могой үзсэн мэт зайл.
Буяны саданг
Өөрийн толгой мэт өргө.
Сэтгэлийн эрдмийг
Яст мэлхийн гишүүн мэт нуу.
Усгал зөөлөн занг
Мөрний урсгал мэт ундраа.
Чин зориг хичээнгүйг
Буугийн сум мэт чиглүүл.
Гурван эрдэнийн үйлст
Морь нохой мэт зүтгэ.
Олон амьтанд
Сал онгоц мэт боол сэтгэлийг барь.
Тангараг сахил хоёрыг
Шил толь мэт хайрла.
Өөрийн гэмийг
Салхи мэт алдаршуул.
Зөв бол
Бүхэнд дайсан боловч үйлд.
Буруу бол
Хааны суудалд суулгавч зайл.
Буян болох бол
Хилэнц мэт боловч үйлд.
Хилэнц болох бол
Буян мэт боловч тэвч.
Үлгэрлэвэл,
Хүнтэй адил боловч
Ороолон бол бүү учир.
Галзуутай адил загнавч
Дээдэс төрөлхтөн бол шүт.
Түүнчлэн,
Билиг буй бөгөөс
Эрдэнэ үл болох юм нэг ч үгүй.
Сүсэг буй бөгөөс
Адис үл гарах юм нэг ч үгүй.
Хичээнгүй буй бөгөөс
Үл бүтэх юм нэг ч үгүй.
Бодь сэтгэл буй бөгөөс
Нөхөр үл болох амьтан нэг ч үгүй.
Тэр цагт,
-Билигтэй бол юм бүгд эрдэм болохын учир юу вэ ? хэмээсэнд,
- Үлгэрлэвэл,
Чулуун хор эмч хүнд эм,
Таарах өвчинд рашаан,
Зүгээр хүнд хор болсон мэт
Шимийг нь авбал өчүүхэн юм ч
Их эрдэм болох нь олон.
Хорхой тэжээж авсан шүлс
Магнаг болохыг үз.
Билиг, сүсэг, хичээнгүй, бодь дөрөв
Ялгал, оньс, эрдэм, сайн дөрөв
Товчийн төдий өгүүлбэл,
Сүсэггүй бол бурхныг шүтэж үл чадна.
Бурхныг шүтэж эс чадвал
Зарлигийг дагаж эс чадна.
Зарлигийг эс дагавал
Ишийн эрдмийг үл олно.
Түүнийг үл олбол
Онол төрөхгүй.
Тэр хоёр үгүй бол
Авах, гээхийн алин ч үгүй буруудна.
Хичээнгүй үгүй бол
Туурвисан үйл хэрэггүй өнгөрнө.
Бодь сэтгэлтэй хүн
Нялх боловч олныг эзэмдэнэ.
Хорлох сэтгэлтэй хүн
Идэр хүчтэй ч дайсныг арвитгана.
Хайртай гэгч нь дотуурчлахын нэр.
Хилэгнэх гэгч нь урины нэр.
Жаргах гэгч нь нойрын нэр.
Их хурц гэгч нь омгийн нэр.
Харилхах гэгч нь атааны нэр.
Үгийг урвуулж хэлбэл
Мөн чанар нь таван хорын нэр бий.
Өвчин бага боловч үхлийн шалтгаан.
Будаг бага боловч өнгө урвуулахын шалтгаан.
Буян бага ч болов туслахын шалтгаан.
Гал бага ч болов түлэхийн шалтгаан.
Нүгэлт нөхөр хол ч болов хорлохын шалтгаан.
Бусдын өргөмжлөх үгэнд хөөрөлгүй
Насад өөрийн сэтгэлийг нам дарж явтугай.
Сайн, муу хоёрыг сэтгэлээс таньдаг.
Тус, хор хоёрыг үйлдлээс таньдаг.
Үнэн, худал хоёр сүүлдээ тодордог.
Жаргал, зовлон хоёр өөрийн үйлээс болдог тул
Зориг шантралгүй
Буянтай сэтгэлийг хадгалбал
Үхэвч санаа амар буй.
Тэр цагт нөгөө хүн:
- Товч нь юу вэ ? хэмээсэнд
Нисгэгч хүн өгүүлрүүн:
- Аврал бүгдийн товч багш мөн.
Сахил бүгдийн товч сэрэмж мөн.
Үзэл бүгдийн товч хоосон чанар мөн.
Санаа бүгдийн товч мөнх бус мөн.
Ном бүгдийн товч сэтгэлийг ариусгах мөн.
Таван махбод бүгд
Огторгуй махбодод хурна.
Таван хор бүгд
Мунхаг сэтгэлд хурна.
Дурдаж мэдвэл сансар, нирваан бүгд
Сэтгэлийн чанараас үл давна.
Үлгэрлэвэл,
Хоосон хумхийн тоос цугласаар
Арвидвал шороо болно.
Шороо арвидвал уул болно.
Чийг арвидвал ус болно.
Манан арвидвал үүл болно.
Туйпуу арвидвал балгад болно.
Түүнчлэн биегүй хоосон сэтгэл
Буруудвал нисванис болно.
Нисванис арвидвал там боловсорно.
Зөвдвөл буянт мөр болно.
Буян арвидвал бурхан болно.
Энэ мэт элдэв зүйлийн үзэгдэл
Бүгд шүтэн барилдлага
Үзэгдлийн төдий хоосон.
Хэмээхүйн агаарт зүүд замхрав аа.
/Сайн, муу, үнэн, худал үгсийг наадмын төдий бичсэн Цагийн жамыг тодруулагч цаасан шувуу хэмээгдэх төгсөв. Ум сайн амгалан болтугай./
Ààâ Äóëäóéò íü òýð ¿åä ¿ãýýã¿é ÿäóó ãýð îðîíã¿é ººðèéíõºº þìàà ¿¿ðýýä àéë õýñýýä ÿâäàã õ¿í áàéñàí áàéíà.
Õ¿¿ Ðàâæàà íü 6 íàñòàéäàà òîäîðñîí áºãººä òóõàéí ¿åèéí íèéãìèéí õóðö áàéäàëä øóóä èë ãàðãàæ áîëîõã¿é áàéñàí òóë 9í íàñòàéä íü àëáàí ¸ñîîð çàðëàñàí áàéíà.
Òóõàéí ¿åäýý åð íü ÿäóó õ¿íèé õ¿¿õýä ãýäýã óòãààðàà íî¸ä ò¿øìýä áàÿ÷óóäààñ áàéíãà äàðàìòòàé áàéäàã áàéñàí áàéíà. Ãîâèéí íî¸í õóòàãò íü Óëààíû øàøíû õ¿í áºãººä ýíý íü Ẻ, øàðèéí øàøíûã õîñëóóëàí ýçýìøñýí õ¿í ãýæ îéëãîæ àâñàí. Ñàéíøàíäûí òºâ äýýð õóòàãòûí ìóçåé áàéäàã áºãººä ýíä ò¿¿íèé áàãà íàñàíäàà ºìñºæ áàéñàí õóâöàñ, õóòàãò áîëîõ ¿å, ò¿¿íèé äàðàà ÷ ýäëýæ õýðýãëýæ áàéñàí ýäëýë, ºìñºæ áàéñàí õóâöàñ, á¿òýýë òóóðâèë, ø¿òýýí íü, ìºí õ¿íèéã ýì÷èëæ àíàãààäàã áàéñàí áàãàæ õýðýãñýë ãýýä íèëýýí îëîí ç¿éëñ íü õàäãàäàãäàí ¿ëäñýí áàéíà.4000 ãàðóé àâäàð ç¿éëèéã õàäãàëàõààð ¿ëäýýñýí áîëîâ÷ 64 íü ¿ëäñýí áàéíà. 32 íü çàäàëñàí áºãººä ¿ëäñýíèéã íü õóãàöàà çààñàí áîëîõîîð òýð ¿åä çàäàëíà ãýæ ìóçåéí òàéëáàðëàã÷ ÿðüæ áàéëàà.
Õóòàãò íü õ¿íèéã 3 ÿíçààð àíàãààäàã áàéñàí áàéíà.
- Ýì òàíà
- Òàðíè
- Ñýòãýëýýð
¯ëýìæèéí ÷àíàð äóóãàà íýãýí ºâ÷òýé á¿ñã¿éä çîðèóëæ çîõèîñîí áºãººä ýíý äóóãààð ýäãýñýí ò¿¿õòýé ãýäýã.
¯ëýìæèéí ÷àíàð
¯ëýìæèéí ÷àíàð òºãºëäºð
ªí㺠òóíàìàë òîëü øèã
¯çýñãýëýíò öàðàéã ÷èíü
¯çâýë ëàãøèí òºãñ ìààíü
¯íýõýýð ñýòãýëèéã áóëààíàì çýý
Õºø¿¿í ñýòãýëèéã óÿðóóëàã÷
Õºõºº øóâóóíû ýãøèã øèã
Õººðõºí ýåëäýã ¿ã ÷èíü
Õ¿¿ðíýí ñóóõàä óðàìòàé
Õººðõºí ààëüò ìèíó çýý
Ó÷èðìàãö ñýíãýíýñýí
Óðàí ãîë øèã áèå ÷èíü
Óãààñ õàìò á¿òñýí
Óëààíû çàíäàíû ¿íýð øèã
Óëìààð ñýòãýëèéã õºäºëãºíº çýý
Áàäàìûí äóíäààñ äýâýðñýí
Áàëûí àìò àäèë
Áàÿñãàëàíò ààëü ÷èíü
Áàõäàæ õàíàøã¿é
Áàÿðûã óëàì àðâèòãàíà çýý
Õ¿íèé ýíý íàñàíä
Õ¿ññýí õýðãýý á¿òýýãýýä
Õ¿ñýëò òýíãýðèéí ýäëýë ìýò
Õºëã¿é æàðãàëàíãèéí äàëàéä
Õºâæ õàìò æàðãàÿ.
Ýíý äóóã íýã óäàà äóóëàõàä Äàðü ýõèéã ìÿíãàí óäàà óíøñàíòàé òýíöäýã ãýäýã þì áèëýý.
Õóòàãòûí ø¿òýýí íü:
- Äàðü ýõ / òóõàéí ¿åä ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýðõèéí áàéäàë õ¿íä õýö¿¿ áàéñàí áºãººä ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýðõ òýãø áàéäëûí òºëºº òýìöäýã õ¿í áàéñàí áàéíà./
- Õèëýíöýò õîðõîé /ã¿í óõààí, õîîñîí ÷àíàðûã ø¿òäýã, çîõèîë á¿òýýëèéí îíãîäòîé õîëáîîòîéãîîð/
- Õóí øóâóó / Õàø õóí øóâóó áàéñàí. Óòãà óÿíãûí óðàí á¿òýýëèéí áýëýãäýë, ìºí ººðºº øóâóóíû õýë ìýääýã øóâóóíû òóõàé çîõèîë á¿òýýë èõ òóóðâèäàã õ¿í áàéñàí áàéíà. ¿¿íèé íýã íü Ñàðàí õºõººíèé äóóðü þì./
Øóâóóíû õýë ìýääýã, øóâóóíû òóõàé çîõèîë á¿òýýë èõ òóóðâèäàã áàéñíûã íü ýðäýìòýä ñóäàëæ ¿çýýä ººðèéí òºðñºí ãàçàð, îäíû òîõèîëòîé íü õîëáîîòîé áàéõ õýìýýí ¿çñýí áàéäàã.
̺í àìüã¿é ç¿éëèéã àìüòàé áîëãîäîã ýíä ò¿¿íèé ã¿éäýã øèðýý íü áàéäàã þì áàéíà.
Ýíý àãóó õ¿íèé õýðýãëýæ áàéñàí ýä þìñ áîëîí ò¿¿íèé çîõèîñîí çîõèîë á¿òýýë, ñèéëáýð, æ¿æèã òàâüäàã áàéñàí ºð㺺, çóðàãíóóä íîì ñóäàð á¿ãäýýðýý 1800 îíû ýä þìñ áîë ìàíàé ìîíãîëûí ãàéõàìøèã ñî¸ëûí ºâ áîëîí õàäãàëàãäàæ ¿ëäñýí áàéíà./Ýíä:
ãàâëûí ÿñàí ìºíãºí àÿãà, õàø àÿãàíóóä, òýð ¿åèéí ìîíãîëûí òóã, ìàíæèéí òóã, Ẻãèéí öàìûí ëóñûí õóâöàñ ãóòàë õýðýãëýë, ñàìóðàé ñýëýì,108 ãàâæ õ¿íèé ãàâëûí ÿñààð õèéñýí ýðõè, ã¿éäýã øèðýý, øèäýò ñóäàð, ø¿òýýí¿¿ä æ¿æèã÷äûí í¿¿ð áóääàã áàéñàí õýðýãñýë¿¿ä, ýìíýëýãèéí áàãàæ õýðýãñýë¿¿ä,òàìãà, àâäàð ãýõ ìýò òàø îëîí ç¿éëñ áàéñàí. Ãýõäýý ìÿíãà ñîíñîõîîð íýã ¿ç ãýäýã äýý òà á¿õýí î÷èæ ¿çýýðýé./
"Íî¸í õóòàãòûí ºëãèé
Äýëõèéí ýíåðãèéí òºâ öýã
Øàìáàëûí îðîí
Õàìàðûí õèéä
Ýíåðãèéí òºâ
Õ¿ñëèéí óóë
Äîðíîãîâü àéìàã Ñàéíøàíä ñóì"
Ñýòãýëä ¿ëäñýí ãîâèéí íî¸í õóòàãò ìèíü ºðøººæ, àæèë àìüäðàëûã ìèíü èâýýæ ÿâààðàé.
Говийн ноён хутагт Равжаа –
Цагийн жамыг тодруулагч Цаасан шувууны сургаал
Гурван эрдэнэд итгэнэ.
Хязгаар газрын нэгэн хүн / төр гэрэлтийн/ тавьдугаар оны
барс сарын арван наймны шөнө зүүдэлсэн нь:
Нэгэн хүн цаасан шувуу нисгэж: байна. Тэр цагт өөр нэг хүн ирээд нисгэгч хүнээс ийн асуув.
Энэ шувууг хийхэд хямд буюу ? хэмээвэл
-Хямд гэв.
Бас өөр хийхэд хямд юу байна ? гэвэл
- Муу үйл хямд гэв.
Ямар юм цөөн бэ ? гэвэл
-Өөрийн биеийг үл өмөөрөгч хүн цөөн гэв.
Ямар юм олон бэ ? гэхэд
-Сэрэмжгүй муу заяатан олон гэв.
Юу сайхан бэ ? гэхэд
-Саруул ухаан сайхан гэв.
Юу хортой вэ ? гэхэд
- Өст сэтгэл хортой гэв.
Юу худал вэ ? гэхэд
- Энэ нас худал гэв.
Юу үнэн бэ ? гэхэд
-Гурван эрдэнэ үнэн гэв.
Юу муу вэ ? гэхэд
- Хүний номгүй нь муу гэв.
Юу сайн бэ ? гэхэд
- Чин зориг сайн гэв.
-Энэ цагийн хүний жам ямар вэ ?
- Аяа хөөрхий, энэ цагийн хүний явдлыг санах тутам
ертөнц лүгээ нөхцөхийн чагтага тасран, зүрх догдлох мэт бөлгөө.
Бурхныг тахиснаар сууж тээршаана.
Номыг сонссоор сууж уйдна.
Хуврагтай ханилсаар сууж боолоо хийнэ.
Өөрийн бол нохойг ч болов өмөөрнө.
Бусдын бол бурхныг ч болов огоорно.
Баялаг бол дайсныг ч болов аргадна.
Гуйрамч бол эцэг эхийг ч болов орхино.
Олзтой бол биеэ ч болов үнэлнэ.
Зохилдвол адтай ч болов нөхцөнө…
Аяа бас,
Зарим мэргэд номыг мэддэг гээд алдрыг эрнэ.
Зарим ноёд эрхийг олоод дайсныг хураана.
Зарим баяд эдийн төлөө өөрөө сүйрнэ.
Зарим эр атаа заргаар юмаа барна.
Зарим эм өөрийн өнгө царайгаар зовно.
Аяа бас,
Шавь хүн багшийг үл ойшооно.
Хөвгүүн нь эцгийн үгийг үл сонсоно.
Хүүхэн хүн эхийн сургаалыг үл дагана.
Шавь хүн багшаас илүү ноёдыг хүндэлнэ.
Хөвгүүн хураахаас илүү тараахыг үйлдэнэ.
Хүүхэн хүн эцэг эхээс илүү эрийг хүндэлнэ.
Залуу нь хөгшнөө басна.
Хөгшин нь залуугаа үл тооно.
Идрүүд нь хал барина.
Мунагсад нь далд орохыг хүснэ.
Аяа бас,
Үйлийг өр мэт үл нягтална.
Номыг самуун үг мэт үл дурсана.
Үхэхийг унтахын төдий үл санана.
Рашааныг ундааны төдий үл хэрэглэнэ.
Судрыг мөнгө мэт үл хадгална.
Сайн үгийг сонсовч мартана.
Муу үгийг алба мэт зарлана.
Авах бол уул мэт боловч чамлана.
Өгөх бол нэг цэн ч болов харамлана.
Буяныг худалдааны төдий үл хэрэглэнэ.
Хилэнцэт үйлэнд аяндаа мэргэшнэ.
Итгэсэн саднаас уурлавч салж үл чадна.
Энэрэгч багшийг дуудавч зайлна.
Чөлөөгүй боловч жил бүр будаа авахаар явна.
Чөлөө байвч авралын оронд мөргөхөөр үл явна…
Бусдын гэмийг намрын үүл мэт элбэг үзнэ.
Өөрийн гэмийг нарийн тоосны төдий үл шинжилнэ…
Үнэн үгтэн омогтны тоонд орно.
Башир үгтэн цэцний суудалд сууна.
Эд эвдрэхийг хайрлана.
Эв эвдрэхийг үл хайрлана.
Салалцаад гаслалцана.
Учралдаад хууралцана.
Хүний муу хэлэхээс айна.
Сүнс зовохоос үл айна…
Аяа бас,
Тусын хариуд хорлох хүн олон.
Ачийн хариуг мэдэх хүн цөөн.
Хилэнцийг мэдэвч хийх хүн олон.
Номыг мэдэвч бүтээх хүн цөөн.
Зовлонг танивч үл сэхээрэх хүн олон.
Жаргалыг хүсэвч сайн явах хүн цөөн.
Зусар үг хэлбэл үл гомдогчид цөөн.
Эрхэлж муу үгээр тогловол хадгалагчид олон.
Энэрч харамгүй сургавал авагчид цөөн.
Аяа бас,
Сүжиглэхийн хамт сэжиг төрнө.
Эрдмийг эрэхийн хамт гэмийг эрнэ.
Садан учрахын хамт дайсныг даллана.
Амгаланг бүтээхийн хамт зовлонг үүсгэнэ.
Үнэн үг хэлэхтэй хамт худлаар чимнэ.
Нэг зөв явахтай хамт хэдэн буруу явна.
Аяа бас,
Хариугүй өглөг үл өгнө.
Харгүй сайхан сэтгэлийг үл санана.
Атхаггүй амар сууж үл чадна.
Алагчлалгүй шударга явж үл мэднэ.
Муу үйл үйлдээд үл гэмшигчид олон.
Сайн явдлаар яваад баярлагч хүн цөөн.
Аяа бас,
Хүндлэлийг ямба гэнэ.
Ёсыг алба гэнэ.
Ихэстэй учирвал зусардахыг бодно.
Энгийн нөхөртэй учирвал хуурахыг бодно.
Энэ цагийн хүний зовлон гэвэл,
Цайруу явбал хүний гарт орно.
Хардаж явбал муу үйл арвидна.
Шударга явбал олонтой үл таарна.
Башраар явбал номтой үл таарна.
Чанга хурц явбал өстөн олон болно.
Дуугүй номхон суувал толгой дээр гарна.
Дундуур зэрэг явбал тэнэг гэж сонжлогчид олон.
Гуйж хэлбэл эрэмшинэ.
Ширүүн хэлбэл доордоно.
Үнэн хэлбэл ойшоохгүй болно.
Худал хэлбэл хүндгүй болно.
Олноос зөвшвөл санаагаа үл хэлнэ.
Ганцаар шийдвэл зөрүүд болно.
Ойр суувал явдлаас зайлна.
Хол явбал орхив гэж тунина.
Олон үг хэлбэл чалчаа гэнэ.
Дуугүй суувал ихэмсэг болно.
Хянаж хэлбэл хартай хэмээнэ.
Гэмтэй нь гэмгүйдээ ноцно.
Гэмгүй нь гэмтнийг өмөөрнө.
Эвлэвэл хардана.
Эвдэрвэл гомдоно.
Аяа бас,
Өөрөө муу яваад бусдыг жишээ татна.
Хүний хүчээр сайн яваад гэдрэг эрэмшинэ.
Дээр явбал атаархана.
Доор явбал дарлана.
Энэ цагийн
Алаглагч ноёд,
Авилгагч түшмэд,
Хариу бодогч өглөгийн эзэд
Тэмцэлдэгч ардаас эхлэн
Суудлын төлөө олох нэр,
Эдийн төлөө номлох ном,
Алдрын төлөө үйлдэх буян,
Өмгийн төлөө шүтэх шавь тэргүүтэн
Муу явдлыг өөрөө үйлдээд
Цагийг муу хэмээнэ.
Товчилбол:
Сансрын гянданд үйлээр хүлэгдэж,
Мунхгийн харанхуйд тачаангуйгаар согтож,
Урины мэсийг барин,
Омгоор түлэгдэж,
Атаагаар агсамнаж,
Зовлонгийн эвэршээлд эмгэнэх
Амьтан бүгд хөөрхий.
Зүрхэн үгүй энэ насны хавцгайд
Авралын чагтага тасраад,
Авах гээхийн нүд тэсэрсэн
Амьтан бүгд хөөрхий.
Ихсээх мятрах,
Багад дээрэлхэх
Ичгүүргүй амьтад хөөрхий.
Даарвал хувцас,
Халууцвал сүүдэр,
Өлсвөл хоол,
Цангавал унд,
Зүдэрвэл нойрын төдий,
Өнөө маргаашийн төдий
Туйлбаргүй сэтгэлтэн хөөрхий.
Гаслант муу заяанаас гараад,
Гайхамшигт хүмүүн биеийг олчхоод
Энэ мэт үйлийн үрийг
Эдлэгч амьтад даанч хөөрхий хэмээв.
Тэр цагт нөгөө хүн бас ийн асуув:
-Аяа энэ мэт муу цагт
Үнэнийг санагч хүн ямраар явбал болох вэ?
Нисгэгч хүн өгүүлрүүн:
-Нөхрийн дээд сэрэмж мөн боловч
Багш, эцэг, эх гурван ачтанаа бүү хард.
Эрдмийн дээд эв мөн боловч
Хилэнцэт нөхөртэй бүү нөхц.
Учраад хэлэлцдэг жам мөн боловч
Хэмжээгүй үг бүү ярь.
Бурхнаас илүү аврал үгүй тул
Сүжиглээд дамжиг бүү үйлд.
Номоос илүү эрдэм үгүй тул
Суралцаад омог бүү үүсгэ.
Хуврагаас илүү өмөг үгүй тул
Хүндлээд гэм бүү эр.
Маныг хорлогч нисванис мөн тул
Сэтгэлийг харуулдаж хориг тавь.
Тэр хүн бас ийн асуув:
-Сургаал хэрэгтэй хүн ямар вэ ? Хэрэггүй хүн ямар вэ ?
Нисгэгч хүн өгүүлрүүн:
-Үл мэдэгч ухаангүй хүнд сургаал хэрэггүй.
Өөрийн биеийг тоосон омогтой хүнд сургаал хэрэггүй.
Өгүүлсэн үгийг үл авагч хүнд сургаал хэрэггүй.
Үзсэний дараа мартаж орхидог хүнд сургаал хэрэггүй.
Эгэл хэрэггүй хүсэлд шунагч хүнд сургаал хэрэггүй.
Ихэс мэргэдээс дутаагч хүнд сургаал хэрэггүй.
Элдэв баширт нөхөдтэй ханилагч хүнд сургаал хэрэггүй.
Их суудлыг хүсч нэрэлхэгч хүнд сургаал хэрэггүй.
Энэ хойт хоёр явдлын эцэст үл бодогч хүнд сургаал хэрэггүй.
Учрыг ухах ухаантай хүнд сургаал хэрэгтэй.
Үнэнийг баригч шударга хүнд сургаал хэрэгтэй.
Улмаар буяныг хураагч хүнд сургаал хэрэгтэй.
Очирдар багшийн зарлигийг хадгалагч хүнд сургаал хэрэгтэй.
Үхэх, өвдөхийн зовлонг сэрэмжлэгч хүнд сургаал хэрэгтэй.
Үлэмж дээдийн номыг эдлэгч хүнд сургаал хэрэгтэй.
Сургагч нь,
Зоргоор бус, үнэнээр бол сургаж болно.
Зовлонт үйлээс зайлуулагч бол сургаж болно.
Өөрөө эс мэдэвч дээдийн зарлигтай бол сургаж болно.
Үлэмж мэргэн биш ч омог сэтгэлгүй бол сургаж болно.
Тэр хүн:
-Тийм бол надад
Мэдэхэд хямд,
Хийхэд хялбар,
Явахад амар,
Санахад томьёотой
Нэгэн сургаал айлдаж хайрлана уу.
Гадна биеийн явдал,
Дотоод хэлний үйл,
Нууц сэтгэлийн чиг байдлыг ямар мэт явах вэ ?
Гадаад амины аж төрөл,
Дотоод их, бага төрийн явдал,
Нууц дээдийн номыг бүтээх зэргийг ямар мэт явах вэ ?
Жаргах цагт санаа,
Зовох цагт хатамжлах сэтгэлийг
Надад айлдаж хайрла.
Нисгэгч хүн өгүүлрүүн:
-Гадаад биеийн явдал гэвэл,
Ёстныг хүндэл.
Настныг баярлуул.
Ачтанаа өргө.
Бачтанаас зайл.
Сайнаас бүү сал.
Саданг бүү эр.
Олон бүү арилж.
Огт бүү харамла.
Зүйл бүрийн хувцас бүү өмс.
Зүг талгүй бүү гайхуул.
Хэлний өгүүлэх хэмээвэл,
Хэрцгийлж хэрүүл бүү үүсгэ.
Хэгжүүрхэж омог бүү үүсгэ.
Хэлбийж олон янз бүү урва.
Саваагүй тохуун үг бүү хэл.
Санамсаргүй олхио үг бүү хэл.
Хордож бусдын гэмийг бүү малт.
Ховсорч хэрэггүй үг бүү зөө.
Хуурч элдэв башир бүү хэл.
Хуурай хоосон амлаж бүү сур.
Сэтгэлийг чиг гэвэл,
Шинжлэлгүй бүү сэтгэ.
Сэрэмжгүй бүү цалгайр.
Гэнэт нөхрийг бүү итгэ.
Гэнэдэж хүнээс бүү урьт.
Буруу юмыг бүү өмөөр.
Бусдын юманд бүү шуна.
Бузгай дээрэнгүйг бүү үүсгэ.
Бузар хилэнцийг бүү тарь.
Завгүй гэж бүү алгасар.
Чадалгүй байж бүү дуурай.
Магад дээдсийг олж нөхөрлө.
Муу явдалтнаас насад дутаа.
Санасан бүрийг бүү хөөцөлд.
Салах учрахад бүү гомд.
Буянтай санаанаас бүү холд.
Бодь сэтгэлийг бүү умарт.
Нийтийг товчилбол,
Өгвөл эд мөн.
Сахивал санваар мөн.
Хүлцвэл хуяг мөн.
Хичээвэл мөр мөн.
Эс мартвал бясалгал мөн.
Мэдвэл билиг мөн.
Мунхаг хүнийг оролдвол
Үйлийн үрийг үл мэдэх тул өөрөө гутна.
Хүсэлтэй хүнийг чанга хоригловол
Гансрах тул аргаар номхотго.
Ууртай хүнийг ширүүн хэлбэл
Аюул болох тул урмаар ухуул.
Омогтой хүнийг дарлавал
Хорсох тул нэр цолоор баясга.
Дээрэнгүй хүнийг хөгжөөвөл
Хэрэг гарах тул их битгий хэрэгс.
Атаач хүнд нүүр эс өгвөл
Гомдох тул сайхан загна.
Харамч хүн ширхэг утсыг ч болов
Харамлах тул арилжаа бүү хий.
Ховч хүнтэй хэлэлцвэл
Бусдын гэмийг сонсох тул бүү итгэ.
Их хүнд /ноёнд/ нүүр эс засвал
Өмөггүй болох тул ёсын төдий хүндэл.
Боол хүнийг эс баярлуулбал
Явдал хождох тул бага сага юм өг.
Өр бүү хий.
Өглөг бүү тасал.
Хулгай бүү хий.
Ховсоргон бүү загна.
Олноос зөвш.
Онц өөрийн санааг сүүлд гарга.
Хэлбэл бүү буц.
Санавал бүү март.
Хүнийг нүүрчилж
Хэргийг буруу болго.
Хүнд чиггүй загнаж
Сайхан зангүй бүү суу.
Эд хэмээвэл ертөнцийн ёсны сургаал.
Эдүгээ номын ёсны сургаал гэвэл,
Биеийг тороос алдуулсан шувуу мэт
Аглагийг шүт.
Хэлний үгийг хийн зангиа мэт
Алдралтгүй боо.
Урьдын хийсэн хилэнцээс
Хор уусан хүн мэт хашир.
Магад гарах буянт сэтгэлийг
Амь мэт энхрийл.
Хилэнцэт нөхрөөс
Аварга могой үзсэн мэт зайл.
Буяны саданг
Өөрийн толгой мэт өргө.
Сэтгэлийн эрдмийг
Яст мэлхийн гишүүн мэт нуу.
Усгал зөөлөн занг
Мөрний урсгал мэт ундраа.
Чин зориг хичээнгүйг
Буугийн сум мэт чиглүүл.
Гурван эрдэнийн үйлст
Морь нохой мэт зүтгэ.
Олон амьтанд
Сал онгоц мэт боол сэтгэлийг барь.
Тангараг сахил хоёрыг
Шил толь мэт хайрла.
Өөрийн гэмийг
Салхи мэт алдаршуул.
Зөв бол
Бүхэнд дайсан боловч үйлд.
Буруу бол
Хааны суудалд суулгавч зайл.
Буян болох бол
Хилэнц мэт боловч үйлд.
Хилэнц болох бол
Буян мэт боловч тэвч.
Үлгэрлэвэл,
Хүнтэй адил боловч
Ороолон бол бүү учир.
Галзуутай адил загнавч
Дээдэс төрөлхтөн бол шүт.
Түүнчлэн,
Билиг буй бөгөөс
Эрдэнэ үл болох юм нэг ч үгүй.
Сүсэг буй бөгөөс
Адис үл гарах юм нэг ч үгүй.
Хичээнгүй буй бөгөөс
Үл бүтэх юм нэг ч үгүй.
Бодь сэтгэл буй бөгөөс
Нөхөр үл болох амьтан нэг ч үгүй.
Тэр цагт,
-Билигтэй бол юм бүгд эрдэм болохын учир юу вэ ? хэмээсэнд,
- Үлгэрлэвэл,
Чулуун хор эмч хүнд эм,
Таарах өвчинд рашаан,
Зүгээр хүнд хор болсон мэт
Шимийг нь авбал өчүүхэн юм ч
Их эрдэм болох нь олон.
Хорхой тэжээж авсан шүлс
Магнаг болохыг үз.
Билиг, сүсэг, хичээнгүй, бодь дөрөв
Ялгал, оньс, эрдэм, сайн дөрөв
Товчийн төдий өгүүлбэл,
Сүсэггүй бол бурхныг шүтэж үл чадна.
Бурхныг шүтэж эс чадвал
Зарлигийг дагаж эс чадна.
Зарлигийг эс дагавал
Ишийн эрдмийг үл олно.
Түүнийг үл олбол
Онол төрөхгүй.
Тэр хоёр үгүй бол
Авах, гээхийн алин ч үгүй буруудна.
Хичээнгүй үгүй бол
Туурвисан үйл хэрэггүй өнгөрнө.
Бодь сэтгэлтэй хүн
Нялх боловч олныг эзэмдэнэ.
Хорлох сэтгэлтэй хүн
Идэр хүчтэй ч дайсныг арвитгана.
Хайртай гэгч нь дотуурчлахын нэр.
Хилэгнэх гэгч нь урины нэр.
Жаргах гэгч нь нойрын нэр.
Их хурц гэгч нь омгийн нэр.
Харилхах гэгч нь атааны нэр.
Үгийг урвуулж хэлбэл
Мөн чанар нь таван хорын нэр бий.
Өвчин бага боловч үхлийн шалтгаан.
Будаг бага боловч өнгө урвуулахын шалтгаан.
Буян бага ч болов туслахын шалтгаан.
Гал бага ч болов түлэхийн шалтгаан.
Нүгэлт нөхөр хол ч болов хорлохын шалтгаан.
Бусдын өргөмжлөх үгэнд хөөрөлгүй
Насад өөрийн сэтгэлийг нам дарж явтугай.
Сайн, муу хоёрыг сэтгэлээс таньдаг.
Тус, хор хоёрыг үйлдлээс таньдаг.
Үнэн, худал хоёр сүүлдээ тодордог.
Жаргал, зовлон хоёр өөрийн үйлээс болдог тул
Зориг шантралгүй
Буянтай сэтгэлийг хадгалбал
Үхэвч санаа амар буй.
Тэр цагт нөгөө хүн:
- Товч нь юу вэ ? хэмээсэнд
Нисгэгч хүн өгүүлрүүн:
- Аврал бүгдийн товч багш мөн.
Сахил бүгдийн товч сэрэмж мөн.
Үзэл бүгдийн товч хоосон чанар мөн.
Санаа бүгдийн товч мөнх бус мөн.
Ном бүгдийн товч сэтгэлийг ариусгах мөн.
Таван махбод бүгд
Огторгуй махбодод хурна.
Таван хор бүгд
Мунхаг сэтгэлд хурна.
Дурдаж мэдвэл сансар, нирваан бүгд
Сэтгэлийн чанараас үл давна.
Үлгэрлэвэл,
Хоосон хумхийн тоос цугласаар
Арвидвал шороо болно.
Шороо арвидвал уул болно.
Чийг арвидвал ус болно.
Манан арвидвал үүл болно.
Туйпуу арвидвал балгад болно.
Түүнчлэн биегүй хоосон сэтгэл
Буруудвал нисванис болно.
Нисванис арвидвал там боловсорно.
Зөвдвөл буянт мөр болно.
Буян арвидвал бурхан болно.
Энэ мэт элдэв зүйлийн үзэгдэл
Бүгд шүтэн барилдлага
Үзэгдлийн төдий хоосон.
Хэмээхүйн агаарт зүүд замхрав аа.
/Сайн, муу, үнэн, худал үгсийг наадмын төдий бичсэн Цагийн жамыг тодруулагч цаасан шувуу хэмээгдэх төгсөв. Ум сайн амгалан болтугай./
Wednesday, May 27, 2009
Govid 2 honoson temdeglel...-s
Narnii gerel hurts bolohod
Uulgui bol nen sain
Nasnii bagad erdem surahad
Zalhuugui bol daan sain.
Danzanravjaa
Goviin salhi buleeneer uleegeed nar eej, nud aldam eerem tal ni zeregleetej, elsend tussan narnii oiltoor nud gyalbaj, duhaa byatshan urchiilgej yavna.Ene bol bi.he he
Govid uzegdeh baraadah ail amitan haragdah ni tsuuhun haaya neg gants neg ail, temee, mal yavj haragdah uymaa.
Nad shig hangai gazriin hun gaihaj bas yaj iim gazart hun amidardag bn aa, Us haanaas gardag uym bol, goviin gants ail ni saahalt ail gej baihgui yaj ail amitan ah duugeeree orohgui boldog bn aa, salhinaas horogdoh numur baihgui nevt salhilaad hetsuu uymaa geh met eldeviig l bodoj yavlaa.
Galt teregnii zam dagaj yavdag bolohoor bid neeg ih ch tuursungui yamar ch baisan Bagahangai-Bayantal-Choir-Dalanjargalant-Airag-Sainshand gesen marshrutaar yavsaar yamar baisan goviin gants aild irlee. Yostoi l goviin gants ail.
Emgen, Uvgun 2 huu ohintoigoo amidardag saihan zantai orson garsaniig tsaigaraa dailaad yavuuldag saihan humuus baisan shuu. Ene ailaasaa horhognii honio hudaldaj avaad geriinhen oiroltsoo maihnaa hatgaj ehnii udruu endee honohoor shiidetsgeev.
Oroi ch bolj shine honinii shuluu uulaa ene bol bugdiinh ni husel baisan.
Goviin taani amtlagdaad saihan baisan.
Ingeed ugluu ni zorison gazar boloh hamriin hiid ruugee /25km/ yavtsgaalaa. Davalgaalj baigaa uym shig baraij toroison huren elsen manhan dund orshih Hamriin hiided irlee. End zunduu olon uym uzsen. Hamriin hiid- Meem had-Energiin tuv-Agui-Chuluujsan had ene bugd nadad sonin bailaa. Gehdee uunees iluuteigeer ene saihan gaihamshigtai nutgiig bishren shitej, mongolooroo baharhah setgel mini devren butsalj bailaa.
Ene buhnii ard ni orshihui bolon suuh Goviin noyon hutagt Danzanravjaa guia uuriin erhgui nudend tusuulugduj, bidniig irsend bayarlaj iveej baigaa met sanagsan shuu.
Enegriin tuv deer ene nasandaa hiisen muu muuhai buhnee naminchilj uldeegeed energi tsugluulsan bid Daraagiin uzeh gazar boloh Husliin uuland ochloo. Bas neg 20-iod km orchim yavaad nud aldam eerem tal dund haanaas garch ireed sunderleed urgasan uym gemeer Har uul bailaa.Ene uul bas uuriin gesen unen bodit domogtoi uym bna lee. Nadad hamgiin iheer medregdej setgegdel uldeesen gazriin neg bailaa.
Husliin uulnii hormoind joohon yavaad emegteichuud ni uldeed tsaash egts undur orgil deer ni eregteichuud maani garahaar yavlaa.Ene aguu erch huch, susigten olnii nunshig shingesen tarniar buteegdsen goviin Hairhandaa huslee shivneed bid butssan uym. Mun Ene uulnii hormoid ni baidag huuhdiin ovoo, Ih bagsh tugs gegeersen goviin Hutagtdaa huu Hulugunee daatgaad yavlaa. Ingej yavsaar husliin uulnaas neeg ih ch holgui goviin shand bolson baigalaasaa gardag tsel huiten ustai Rashaan bulagnii hajuud honohoor shiiden maihnaa zooloo. Ene oroidoo horhogoo hiij iden yadargaagaa neeeeeg musun gargachihaad honoloo. Harin ene shunu ni yostoi zadgaa shuurch gehdee huiteneer ene baigaliin uzegdeld manai maihan nuraad unchihdag uym bn.Maihangui, huiten elsen salhind nuduulseer ailiin maihand honoglood ugluug bolgoj bilee... Salhi ni uneheer aimaar...
Ingeed goviin uym buhniig medereed butssan bi ch olon zuiliig dotroo tunagaaj er ni ih olon uym bodoj eregtsuuleed butssan da.
Wednesday, May 20, 2009
unuudur 2009.05.21 margaahs manai ajliinhan Hamriin hiid yavah gej bgaa. Mongoliinhoo neg ch gesen gazar yavj uzne gedeg saihan sanagdaj bna. Tend ochood energi ih tsugluulaad ta buhendee taraah bolno.
Yag odoo net uhaad l suuj bna
http://mn.wikipedia.org/wiki/Ðүүр_хуудаÑ
Yag odoo net uhaad l suuj bna
http://mn.wikipedia.org/wiki/Ðүүр_хуудаÑ
Tuesday, May 19, 2009
М.Билэгсайхан : Эрчүүдээ өмөөрч бичсэн шүлэг
М.Билэгсайхан
Эрчүүдээ өмөөрч бичсэн шүлэг
Эр хүнийг та нар хааяа ч болов өршөө
Эрлэгт явчихаас нь өмнө ханийн жаргал эдлүүл ээ
Эр нөхөр чинь үгүй бол гэрийн чинь зай эзгүйрнэ
Эрдэмт хөвгүүд чинь үгүй бол төрийн чинь зай эзгүйрнэ
Эр цэрэг чинь үгүй бол эх орон чинь эзгүйрнэ
Эр хүнийг та нар хааяа ч болов өршөөж бай
Эрлэгт явчихаас нь өмнө ханийн жаргал эдлүүл ээ.
Хэл нь тагнайгаа олохгүй тульдчиж
Хөл нь дэлхийгээ онохгүй тэмтчиж
Хааяа нэг халамцуухан ирэхэд нь
Хараалын үг урсгаж халаасыг нь битгтй хоосол оо
Янагын захиа л лав гарахгүй шүү дээ наадахаас чинь
Яахав дээ хөөрий шараа тайлах юмыг нь үлдээ
Эр хүнийг та нар хааяа ч болов өршөө
Эрлэгт явчихаас нь өмнө ханийн жаргал эдлүүл ээ.
Халуун залуу насыг нь хамт элээснээ бод оо
Хайрын галзуу дурлалд хамт элэгдсэнээ бод оо
Өөрийг чинь ээж болгосон эрийн тэнгэр юм шүү дээ
Үрийн чинь эцэг болсон хүний дээд юм шүү дээ
Хичнээн жил амьд явахыг мэдэж болдоггүй орчлонд
Хэзээ хаана жаргана гэж хэрүүлийн алим хуваах юм бэ
Хазайсан газар нь тэдэнд чинь бүүвэй ээж түшиг болдог юм
Халтирсан газар нь тэдэнд чинь бүсгүй хайр нөмөр болдог юм
Уул шиг юм гэж дандаа битгий даварҮүл шиг нүүгээд явчихдаг юм
Ус шиг уян гэж дандаа битгий самар
Уур болоод дэгдчихдэг юм
Төгөлдөр их урмыг нь бүр хугалчихвал
Төрсөн шигээ уруугуу хараад уначихдаг юм
Эр хүнийг та нар хааяа ч болов
өршөөЭрлэгт явчихаас нь өмнө ханийн жаргал эдлүүл ээ.
Дээл бүсэн гоёлтой
Дээрээ малгайн хиймортой
Андынхаа дэргэд цовоожиж
Аавынхаа харцанд томоождог
Янагын сэтгэлд нялхарсан эрчүүдийг
Янжинлхамууд минь өршөөОлон олон авааль гэргий та нараасаа
Олон олон аавын хөвгүүдийгӨмөөрч бичсэн шүлгийг минь болгоо
Өөрийн минь биеийг битгий болгоо
Эр нөхөр чинь үгүй бол гэрийн чинь зай эзгүйрнэ
Эрдэмт хөвгүүд чинь үгүй бол төрийн чинь зай эзгүйрнэ
Эр цэрэг чинь үгүй бол эх орон чинь эзгүйрнэ
Эр хүнийг та нар хааяа ч болов өршөөж бай
Эрлэгт явчихаас нь өмнө ханийн жаргал эдлүүл ээ.
Эрчүүдээ өмөөрч бичсэн шүлэг
Эр хүнийг та нар хааяа ч болов өршөө
Эрлэгт явчихаас нь өмнө ханийн жаргал эдлүүл ээ
Эр нөхөр чинь үгүй бол гэрийн чинь зай эзгүйрнэ
Эрдэмт хөвгүүд чинь үгүй бол төрийн чинь зай эзгүйрнэ
Эр цэрэг чинь үгүй бол эх орон чинь эзгүйрнэ
Эр хүнийг та нар хааяа ч болов өршөөж бай
Эрлэгт явчихаас нь өмнө ханийн жаргал эдлүүл ээ.
Хэл нь тагнайгаа олохгүй тульдчиж
Хөл нь дэлхийгээ онохгүй тэмтчиж
Хааяа нэг халамцуухан ирэхэд нь
Хараалын үг урсгаж халаасыг нь битгтй хоосол оо
Янагын захиа л лав гарахгүй шүү дээ наадахаас чинь
Яахав дээ хөөрий шараа тайлах юмыг нь үлдээ
Эр хүнийг та нар хааяа ч болов өршөө
Эрлэгт явчихаас нь өмнө ханийн жаргал эдлүүл ээ.
Халуун залуу насыг нь хамт элээснээ бод оо
Хайрын галзуу дурлалд хамт элэгдсэнээ бод оо
Өөрийг чинь ээж болгосон эрийн тэнгэр юм шүү дээ
Үрийн чинь эцэг болсон хүний дээд юм шүү дээ
Хичнээн жил амьд явахыг мэдэж болдоггүй орчлонд
Хэзээ хаана жаргана гэж хэрүүлийн алим хуваах юм бэ
Хазайсан газар нь тэдэнд чинь бүүвэй ээж түшиг болдог юм
Халтирсан газар нь тэдэнд чинь бүсгүй хайр нөмөр болдог юм
Уул шиг юм гэж дандаа битгий даварҮүл шиг нүүгээд явчихдаг юм
Ус шиг уян гэж дандаа битгий самар
Уур болоод дэгдчихдэг юм
Төгөлдөр их урмыг нь бүр хугалчихвал
Төрсөн шигээ уруугуу хараад уначихдаг юм
Эр хүнийг та нар хааяа ч болов
өршөөЭрлэгт явчихаас нь өмнө ханийн жаргал эдлүүл ээ.
Дээл бүсэн гоёлтой
Дээрээ малгайн хиймортой
Андынхаа дэргэд цовоожиж
Аавынхаа харцанд томоождог
Янагын сэтгэлд нялхарсан эрчүүдийг
Янжинлхамууд минь өршөөОлон олон авааль гэргий та нараасаа
Олон олон аавын хөвгүүдийгӨмөөрч бичсэн шүлгийг минь болгоо
Өөрийн минь биеийг битгий болгоо
Эр нөхөр чинь үгүй бол гэрийн чинь зай эзгүйрнэ
Эрдэмт хөвгүүд чинь үгүй бол төрийн чинь зай эзгүйрнэ
Эр цэрэг чинь үгүй бол эх орон чинь эзгүйрнэ
Эр хүнийг та нар хааяа ч болов өршөөж бай
Эрлэгт явчихаас нь өмнө ханийн жаргал эдлүүл ээ.
Шүлэг: Ш.Гүрбазар : Хоршоо Дэрэм
Ш.Гүрбазар :
Хоршоо Дэрэм
Шар хамба шиг толгод зээгэлсэн говь байдаг юм
Шанд бараадсан торгоны хээ шиг сум байдаг юм
Шаглаахан хээний өнцөг шиг жижигхэн байшинд хоршоо байдаг юм
Шагайн тойромшиг хашаандаа намхан Дэрэм гурил үүрдэг юм
Дэрэм гэрээсээ гархад үүр цайдаг байсан
Дэлгүүрдээрээ очиход нар гардаг байсаан
Дэлхий үнэгчилсэн хяруунаар
Дүнсээ угалзуулж алхана
Бөхийсхийн гурилаа үүрхэд нь Бүгд найрамдах улсын төрийн дуулал эгшиглэнэ
Нар өглөө дэрвэн гурав насаараа ингэж л учирсан
Цэц овооны хушууны хүний ганц хүү юм гэнлээ
Цэцэгт хярааны дээсэнд харуулд зогсож байсан юм гэнлээ
Цэвэлдолгор эгчтэй залуудаа өнжиж хонож явсан юм гэнлээ
Цэргийн дарга дагаад явчихаар нь өөртөө гомдсон юм гэнлээ
Холын хол сумнаас өнчинийг авч үрчилсэн
Хоршоо анх байгуулхад өөрмийлсэн Дэрмийг
Дүүрэн бэрхтэй шинэрсэн чи нэг нь мэддэггүй юм аа
Дурдан гологдсон гоёлтой цэргийн наадам таньдаггүй юм аа
Гэхдээ цавьдар гоёхон хоймор бол хийморь нь явсан
ДэрмэнЦав гуйхсан халуундаа бол салхи нь явсан
ДэрмэнӨргөмөл ганцхан охиндоо бол ижий нь явсан
ДэрмэнӨрөөл ухаарахгүй тавиландаа бол эзэн нь явсан Дэрмээн
Дэрмийн түшилцсэн нэгдэл жаран жилээ тэмдэглэж байхад
Дээлээ ч солиогүй өвгөн жаахан гэртээ халуунтай байсан
Хоршоо холбоо хөдөө гурвыг хорвоо хэмээн туучсан гутал нь
Зуухныхаа дэргэд төрийгөө даахгүй зулгаараа санаа алдах шиг гунигтай байсан
Хугацаагаар авсан одонгууд хурандаагын цээжин дээр чихэлдэж болсон юмҮнэн дэцсэн
Дэрмийн энгэр дээр үгүйдээ ганц нь гялаах нь яагаа вэ
Магтая гэж магтаагүй ээ манай сумыхан мартадгүй юм
Өрөвдөе гэж өрөвдөөгүй ээ өөрөө бодогдоод болдгүй юм
Шар хамаршиг толгод зээгэлсэн говь байдаг юм
Шанд бараадсан торгоны хээшиг сум байдаг юм
Шаглаалхан хээний өнцөг шиг жижигхэн байшинд хоршоо байдаг юм
Шагайн тойромшиг хашаандаа намхан дэрэм гурил үүрдэг юм
Буман шуудай гурил үүрсэн ч аз заяа минь гэж бодсон хоршооны Дэрэм
Бууж өтлөх цоохор замбуулинг алтан ширээ минь гэж залбирсан хорвоогийн Дэрмээ
Дэрэм гэрээсээ гархад үүр цайдаг байсан
Дэлгүүрдээрээ очиход нар гардаг байсаан
Хоршоо Дэрэм
Шар хамба шиг толгод зээгэлсэн говь байдаг юм
Шанд бараадсан торгоны хээ шиг сум байдаг юм
Шаглаахан хээний өнцөг шиг жижигхэн байшинд хоршоо байдаг юм
Шагайн тойромшиг хашаандаа намхан Дэрэм гурил үүрдэг юм
Дэрэм гэрээсээ гархад үүр цайдаг байсан
Дэлгүүрдээрээ очиход нар гардаг байсаан
Дэлхий үнэгчилсэн хяруунаар
Дүнсээ угалзуулж алхана
Бөхийсхийн гурилаа үүрхэд нь Бүгд найрамдах улсын төрийн дуулал эгшиглэнэ
Нар өглөө дэрвэн гурав насаараа ингэж л учирсан
Цэц овооны хушууны хүний ганц хүү юм гэнлээ
Цэцэгт хярааны дээсэнд харуулд зогсож байсан юм гэнлээ
Цэвэлдолгор эгчтэй залуудаа өнжиж хонож явсан юм гэнлээ
Цэргийн дарга дагаад явчихаар нь өөртөө гомдсон юм гэнлээ
Холын хол сумнаас өнчинийг авч үрчилсэн
Хоршоо анх байгуулхад өөрмийлсэн Дэрмийг
Дүүрэн бэрхтэй шинэрсэн чи нэг нь мэддэггүй юм аа
Дурдан гологдсон гоёлтой цэргийн наадам таньдаггүй юм аа
Гэхдээ цавьдар гоёхон хоймор бол хийморь нь явсан
ДэрмэнЦав гуйхсан халуундаа бол салхи нь явсан
ДэрмэнӨргөмөл ганцхан охиндоо бол ижий нь явсан
ДэрмэнӨрөөл ухаарахгүй тавиландаа бол эзэн нь явсан Дэрмээн
Дэрмийн түшилцсэн нэгдэл жаран жилээ тэмдэглэж байхад
Дээлээ ч солиогүй өвгөн жаахан гэртээ халуунтай байсан
Хоршоо холбоо хөдөө гурвыг хорвоо хэмээн туучсан гутал нь
Зуухныхаа дэргэд төрийгөө даахгүй зулгаараа санаа алдах шиг гунигтай байсан
Хугацаагаар авсан одонгууд хурандаагын цээжин дээр чихэлдэж болсон юмҮнэн дэцсэн
Дэрмийн энгэр дээр үгүйдээ ганц нь гялаах нь яагаа вэ
Магтая гэж магтаагүй ээ манай сумыхан мартадгүй юм
Өрөвдөе гэж өрөвдөөгүй ээ өөрөө бодогдоод болдгүй юм
Шар хамаршиг толгод зээгэлсэн говь байдаг юм
Шанд бараадсан торгоны хээшиг сум байдаг юм
Шаглаалхан хээний өнцөг шиг жижигхэн байшинд хоршоо байдаг юм
Шагайн тойромшиг хашаандаа намхан дэрэм гурил үүрдэг юм
Буман шуудай гурил үүрсэн ч аз заяа минь гэж бодсон хоршооны Дэрэм
Бууж өтлөх цоохор замбуулинг алтан ширээ минь гэж залбирсан хорвоогийн Дэрмээ
Дэрэм гэрээсээ гархад үүр цайдаг байсан
Дэлгүүрдээрээ очиход нар гардаг байсаан
Ш.Гүрбазар: Би монголоороо гоёдог
Ш.Гүрбазар: Би монголоороо гоёдог
Хөх Азийн цээжин дээр ирж буцахын учир
Хvмvvvний алтан заяа энд байхын учир
Туурайн тамгатай хөрсөн дээр
Унагатай хамт тэнцэж хөлд орохын учир
Тунгалаг шандны толиог
Хулантай хамт булаалдаж рашаан амсахын учир
Би Монголдоо мэндэлсэн
Газар тэнгэрийн савслагад гайхуулан байж
Ганц яваа насаараа би
Монголоороо би гоёно
БиХөхөөтэй зуны цэцгийн алаг шvvдрээр хөлөө гоёдог
Хvрэн толгойн сvvдрийн айзам жавхаагаар нь хоолойгоо гоёдог
Зэрэглээтсэн талын бараан нvvдлээр харцаа гоёдог
Зээгэлсэн шар толгодын алтан хормойгоор хаяагаа гоёдог
Би Монголоороо гоёдог
Айрганд нь ардын дуу иссэн хөхүүрээр нь ханаа гоёдог
Аяганд нь vдийн нар далбилзсан өвгөдөөрөө хоймроо гоёдог
Хаврын тэргvvн сарын шинийн нэгэнд ашдын билэгээр гоёдог
Намрын дунд сарын арван долоонд амрагийн харцаар гоёдог
Би Монголоороо гоёдог
Ширгэшгvй Хэрлэнгийнхээ усыг нар зөв бvсэлж гоёдог
Шилгэшгvй нутгийнхаа уулсийг нас зөв тvшиж гоёдог
Би Монголоороо гоёдог
Морьд эргэсэн наадмын дурдан тоосоор нь дээлээ гоёдог
Монгол гэсэн зургаан vсэгтэй бурхан нэрээр нь дэлхийд гоёдог
Би Монголоороо гоёдог
Алган дотор хавчигийн цагаан чулуу алгаараа ташчихад
Ангаахай гардаг болов уу гэж томоогvй насаа vнэмшиж
Аргал тvvхдээ хvртэл саврын хумснаас өмөөрөн
Алтан ширээгийнхээ чулууг шувууны амиар хайрласан
Аргалын чинээ уул байлаа ч зулайд нь хvргэж залбирна аа
Эх орон минь
Алгын чинээ нутагтай гэвч заяа минь гэж тайтгарна
Эх орон минь
Буйран чинээхэн уулс байвал сөхөрч суугаад жаргана
Бvрэн эрхт Монгол минь байхад сvvгээ өргөөд залбирна аа
Эх нутгийнхаа хvйтэн бороонд ч дулаацсан
Дулаацсан биенээс минь хийморь савссан
Савссан омогийн нvцгэн мананд
Сая тэнцсэн унага Монголоо эрнэ
Би ямар дэлхийн чинээ бодлоо гээд
Газрын дайтай наслах биш
Би ямар дээлтэй цахиуршиг явлаа гээд
Галын хэртэй дүрэлзэх биш дээ
Би ямар энэрлээ энэрлээ гээд
Энэ орчлонг уяхан болгох биш
Би ямар эрэглээ эрэглээ гээд
Ээжээсээ дахиад төрөх бишдээ
Би ямар үнэн худлын ард
Сүүлчийн цэгээ хатгах биш
Би ямар үүлтэй нартай хорвоод
Сүүдрээ гатлаж чатах бишдэ
эГэхдээ би агтны мөртэй Монголдоо
Амгаан чимээшиг ойрхон явах юмсан гэж боддог юм аа
Амьдрахын жамтай насандаа амьсгалхын зайтай
Үнэн явах юмсан гэж хичээдэг юмаа
Эх орон минь
Би Монголоороо гоёдог
Би Монголоороо гоёдог
Хөх Азийн цээжин дээр ирж буцахын учир
Хvмvvvний алтан заяа энд байхын учир
Туурайн тамгатай хөрсөн дээр
Унагатай хамт тэнцэж хөлд орохын учир
Тунгалаг шандны толиог
Хулантай хамт булаалдаж рашаан амсахын учир
Би Монголдоо мэндэлсэн
Газар тэнгэрийн савслагад гайхуулан байж
Ганц яваа насаараа би
Монголоороо би гоёно
БиХөхөөтэй зуны цэцгийн алаг шvvдрээр хөлөө гоёдог
Хvрэн толгойн сvvдрийн айзам жавхаагаар нь хоолойгоо гоёдог
Зэрэглээтсэн талын бараан нvvдлээр харцаа гоёдог
Зээгэлсэн шар толгодын алтан хормойгоор хаяагаа гоёдог
Би Монголоороо гоёдог
Айрганд нь ардын дуу иссэн хөхүүрээр нь ханаа гоёдог
Аяганд нь vдийн нар далбилзсан өвгөдөөрөө хоймроо гоёдог
Хаврын тэргvvн сарын шинийн нэгэнд ашдын билэгээр гоёдог
Намрын дунд сарын арван долоонд амрагийн харцаар гоёдог
Би Монголоороо гоёдог
Ширгэшгvй Хэрлэнгийнхээ усыг нар зөв бvсэлж гоёдог
Шилгэшгvй нутгийнхаа уулсийг нас зөв тvшиж гоёдог
Би Монголоороо гоёдог
Морьд эргэсэн наадмын дурдан тоосоор нь дээлээ гоёдог
Монгол гэсэн зургаан vсэгтэй бурхан нэрээр нь дэлхийд гоёдог
Би Монголоороо гоёдог
Алган дотор хавчигийн цагаан чулуу алгаараа ташчихад
Ангаахай гардаг болов уу гэж томоогvй насаа vнэмшиж
Аргал тvvхдээ хvртэл саврын хумснаас өмөөрөн
Алтан ширээгийнхээ чулууг шувууны амиар хайрласан
Аргалын чинээ уул байлаа ч зулайд нь хvргэж залбирна аа
Эх орон минь
Алгын чинээ нутагтай гэвч заяа минь гэж тайтгарна
Эх орон минь
Буйран чинээхэн уулс байвал сөхөрч суугаад жаргана
Бvрэн эрхт Монгол минь байхад сvvгээ өргөөд залбирна аа
Эх нутгийнхаа хvйтэн бороонд ч дулаацсан
Дулаацсан биенээс минь хийморь савссан
Савссан омогийн нvцгэн мананд
Сая тэнцсэн унага Монголоо эрнэ
Би ямар дэлхийн чинээ бодлоо гээд
Газрын дайтай наслах биш
Би ямар дээлтэй цахиуршиг явлаа гээд
Галын хэртэй дүрэлзэх биш дээ
Би ямар энэрлээ энэрлээ гээд
Энэ орчлонг уяхан болгох биш
Би ямар эрэглээ эрэглээ гээд
Ээжээсээ дахиад төрөх бишдээ
Би ямар үнэн худлын ард
Сүүлчийн цэгээ хатгах биш
Би ямар үүлтэй нартай хорвоод
Сүүдрээ гатлаж чатах бишдэ
эГэхдээ би агтны мөртэй Монголдоо
Амгаан чимээшиг ойрхон явах юмсан гэж боддог юм аа
Амьдрахын жамтай насандаа амьсгалхын зайтай
Үнэн явах юмсан гэж хичээдэг юмаа
Эх орон минь
Би Монголоороо гоёдог
Би Монголоороо гоёдог
Б.Явуухулан : Хүсэл
Б.Явуухулан : Хүсэл
Оломгүй хөх далай болох минь ч яалаа даа
Олдошгүй сайхан амрагаан мөнгөн хун болгоод
Оюу цэнхэр мандалдаа умбуулж шумбуулж хөвүүлэхсэн
Оломгүй хөх далай болох минь ч яалаа даа
Цэлмэг үдшийн тэнгэр болох минь ч яалаа даа
Чин сэтгэлийн амрагаа би тэргэл саран болгоод
Цэнхэр номин уудамдаа цэнгүүлж жаргуулж баярлуулахсан
Цэлмэг үдшийн тэнгэр болох минь ч яалаа даа
Оосоргүй цагаан гэр болох болох минь ч яалаа даа
Онгон зүрхний амрагаа би ган тулга болгоод
Оломгүй дурлалын гал ноцоож дөлөнд нь дулаацахсан
Оосоргүй цагаан гэр болох болох минь ч яалаа даа
Оломгүй хөх далай болох минь ч яалаа даа
Олдошгүй сайхан амрагаан мөнгөн хун болгоод
Оюу цэнхэр мандалдаа умбуулж шумбуулж хөвүүлэхсэн
Оломгүй хөх далай болох минь ч яалаа даа
Цэлмэг үдшийн тэнгэр болох минь ч яалаа даа
Чин сэтгэлийн амрагаа би тэргэл саран болгоод
Цэнхэр номин уудамдаа цэнгүүлж жаргуулж баярлуулахсан
Цэлмэг үдшийн тэнгэр болох минь ч яалаа даа
Оосоргүй цагаан гэр болох болох минь ч яалаа даа
Онгон зүрхний амрагаа би ган тулга болгоод
Оломгүй дурлалын гал ноцоож дөлөнд нь дулаацахсан
Оосоргүй цагаан гэр болох болох минь ч яалаа даа
Н.Оюун-Эрäэнэ : Чи ойрхон байгаасай
Н.Оюун-Эрdэнэ :
Чи ойрхон байгаасай
"Миний дэргэд чи ойрхон байгаасай
Мөрийг чинь түшээд асгартал уйлахсан
Мартаж чадахгүй суугаа гунигаа хуваалцан
Маргаашийн ургах нарныг хүртэл цугтаа ярилцахсан
Хажууханд минь чи байгаасай
Халуун үгс шивнэн үүр цайтал эрхлэхсэн
Хамгаас баяртай мөчөө хуваалцан
Хамтдаа өдрийг өнгөрөөхсөн
Надтай чи ойрхон байгаасай
Нартай наргүй цаг мөчүүдийг цугтаа хөврүүлж
Нулимстай нулимсгүй энэ хорвоогийн
Нууцхан бүхнийг тайлахсан.
Чи ойрхон байгаасай
"Миний дэргэд чи ойрхон байгаасай
Мөрийг чинь түшээд асгартал уйлахсан
Мартаж чадахгүй суугаа гунигаа хуваалцан
Маргаашийн ургах нарныг хүртэл цугтаа ярилцахсан
Хажууханд минь чи байгаасай
Халуун үгс шивнэн үүр цайтал эрхлэхсэн
Хамгаас баяртай мөчөө хуваалцан
Хамтдаа өдрийг өнгөрөөхсөн
Надтай чи ойрхон байгаасай
Нартай наргүй цаг мөчүүдийг цугтаа хөврүүлж
Нулимстай нулимсгүй энэ хорвоогийн
Нууцхан бүхнийг тайлахсан.
англи хэл сурахыг хүсэгчдэд,,, хэрэгтэй боловуу гэж
ТА АНГЛИАР ЯРИХЫГ ХVСВЭЛ
ЭНЭ 200 VГИЙГ Л ЦЭЭЖИЛЧИХ...
1. Achive /эчиив/- хvрэх, гvйцээх, биелvvлэх
2. Agree /эгрии/- зeвшeeрeх, санал нэгдэх, дэмжих
3. Appreciate /эпришэйт/- таалагдах, илvv таалах, eндрeeр vнэлэх
4. Believe /билиив/- найдах, итгэх,vнэмших
5. cheap /чийп/- хямд, сул дорой, харамч
6. dream /дрийм/-зvvд, мeрeeдeл,сайхан зvйл
7. eager /ийжэ/- хорхойсох, эрч хvчтэй
8. extremely /экстримли/- vнэхээр, яг, туйлын
9. feel /фийл/- ухаж ойлгох, мэдрэх
10. free /фрий/- чeлeeтэй, завтай vнэгvй
11. lead /лийд/- удирдах, манлайлах, жолоодох
12. meet /мийт/- учрах, уулзах, танилцах
13. need /нйид/ - хэрэгтэй байх, шаардагдах
14. secret /сикрит/- нууц, нуугдмал
15. succeed /саксийд/- амжилт олох, амжилтад хvрэх
16. sweet /свийт/- анхилуун амттай, хeeрхeн
17. ability /абилити/- мэдлэг,чадвар, авъяас
18. business /бийзнис/- ажил, арилжаа vйл ажиллагаа
19. busy /бийзи/ - завгvй, чeлeeгvй
20. consider /консийдэр/- бодох, vзэх,....дагуу хэлэлцэх
21. delicious /дэлийшсэс/- амттай, таатай мэдрэмж
22. different /дийпфринт/- eeр, ялгаатай
23. difficult /дийфикvлд/- хvнд хэцvv, бэрх ярвигтай
24. diligent /дилийжэнт/- оролдлоготой, хичээнгvй
25. efficient /эфийшнт/- vр дvнтэй, чадварлаг
26. interesting /интэрэстин/- сонирхолтой, сонин
27. live /лийв/- амьдрах, орших
28. million /милион/- сая
29. rich /рийч/- элбэг, баян тансаг
30. sick /сийк/- eвчтэй залхсан, гомдсон
31. silly/силлий/- инээдтэй, тэнэг, ухаан муутай
32. think /тийнк/- бодох, vнэмших, санах, таамаглах
33. visit /визит/- зочлох, очих, айлчлах
34. wish /вийш/- хvсэх, тэмvvлэх, ерeeх, хvсэл, дурлал
35. anybody /энибоди/ - хэн нэгэн, хэн ч
36. anything /энитийнг/- ямар нэгэн
37. benefit /бэнифийт/- ашиг тус, ашиг, тус хvртэх
38. depend /дэпээнд/- хамаарах, шалтгаалах
39. develop /дэвээлevп/- хeгжих, хeгжvvлэх, дэвших
40. energy /ээниржи/- энерги, чадавхи, эрч хvч
41. especially /эспээшли/- ялангуяа, ерeнхийдee
42. essential /эссээншл/ - салшгvй, чухал, vндсэн
43. everybody /эврибади/- бvгдээрээ, хvн бvр
44. everything /эвритинг/- юм бvр, бvх юм
45. excellent /ээксэлэнт/- онцгой сайн, гойд
46. expensive /экспэйнсив/ - vнэтэй
47. forget /фогэт/- мартах, умартах
48. fresh /фрэйш/- цэнгэг, цэвэр, шинэ, эрvvл
49. generous /жейнерос/- eглeгч, энгйин бус, eгeeмeр
50. guess /гээсс/ - таах, таамаглах, тeсeeлeх
51. impress /импрэсс/- сэтгэл хeдлeх, сэтгэгдэл тeрvvлэх
52. intelligent /интэлийжэнт/- ухаалаг, ухаантай
53. pleasure /плээжeй/- тааламж, хvсэл таалал
54. question /кvэйчэн/- асуух, асуулт, асуудал, эргэлзээ
55. remember /римэмбээ/- санах, мэдэх, дурсах
56. SPECIAL /спэйшл/- онцгой, тусгай
57. suggest /сажэйст/- санал болгох, батлах
58. terrible /тэрибээл/- аймаар, зэвvvн, тааламжгvй
59. together /тюvгээдр/- хамт, цуг, цугларах
60. welcome /вээлком/- уулзах,мэндлэх, хvлээн авах
61. absolutely /абсолютли/- туйлын, vнэхээр, яг
62. action /айкшн/ -vйл ажиллагаа
63. challenge /чэйланж/- уриалах, хvч сорьсон зvйл
64. chance /чэйнс/- боломж, тохиолдол, эрсдэл
65. embarrass /эмбайрос/- сандрах, бажгадах
66. exactly /эгзайтли/- яг зeв, туйлын vнэхээр
67. exaggerate /эгзаграйэт/ - давслах, хэтрvvлэх
68. examination /эгзаминэйшн/- шалгалт, шvvлэг
69. fantastic /файнтастик/- хачин гайхамшигтай
70. graduate /грайдюvвэйт/- тeгсeх
71. handle /хайндл/- учрыг нь олох, харьцах
72. happy /хайппи/- аз жаргалтай, таатай
73. laugh /лаф/- инээх, хeхрeх, шоолох
74. outstanding /аутстайндинг/- онц сайн, тeлeвлeгдeeгvй
75. plan /плэйн/- тeлeвлeгee, тeлeвлeх
76. practice /прайктис/-давтах, сургуулилах, дасгал
77. shallow /шайлevв/- гvехэн, намхан, хоосон толгойтой
78. understand /андирстэйнд/- ойлгох, мэдэх, таних
79. discover /дисковэр/ - нээх, илрvvлэх
80. enough / инааф/- хангалттай, хvрэлцээтэй
81. funny /фаанни/ - хeгжилтэй
82. hungry /хангри/ - eлсeх
83. just /жааст/ - яг, eчvvхэн
84. love /лаав/- хайр, хайрлах, дурлах, сонирхох
85. luck /лак/ - аз завшаан
86. money /мани/ - мeнгe
87. nothing /ноттин/- юу ч , аль ч, чухал биш
88. other /оодэр/ -бусад, eeр , хоёрдогч
89. somebody /сомбади/ - хэн нэгэн, vл таних нэгэн
90. something /сомтин/ - зарим нэг юм, .....шиг, юм
91. touch /таач/- хvрэх
92. trouble/трабл/- хvндрэл, эрсдэл, eвчин
93. trust /трааст/- итгэх, итгэл
94. wonderful /вондэрфvvл/- гайхамшигтай, шагшрам
95. young /яан/- залуу, хeгжингvй
96. deserve /дэзээрв/ - хэрэгтэй, ашигтай, байх, хvсэх
97. dirty /дeeрти/- бохир бvдvvлэг
98. encourage /инкevрж/- урамшуулах, дэмжих
99. learn /лeйрн/- судлах, суралцах, олж мэдэх
100. hurt /хeйрт/ - eвтгeх, гэмтээх, бэртээх
101. personal /перзнал/- хувийн , хувь хvний
102. work /вeeрк/-ажиллах, ажил мэргэжил
103. world /вeeрлд/- дэлхий, ертeнц, орчлон
104. worry /вори/ - санаа зовох, яршиг болох
105. worst /вeeрст/- хамгийн муу, бусдаас муу
106. argue /ааргюv/- маргах, vл зeвшeeрeх
107. hard /хаард/- хvнд, бэрх, хэцvv, шаргуу
108. heart /хаарт/- зvрх зориг
109. apologize /апаложчайяз/- уучлалт гуйх, хvлцэл eчих
110. bother /боодэр/- уурлуулах, саад болох
111. confident /коонфидэнт/- бvрэн итгэлтэй
112. impossible /импоосибл/- боломжгvй, бvтэшгvй
113. job /жоб/- ажил, мэргэжил
114. knowledge /ноулиж/- мэдлэг, туршлага
115. possible /поосибил/- боломжгvй, бvтэшгvй
116. problem /проблэм/- асуудал
117. promise /проомис/- амлах, амлалт
118. prosperous /проспийрёс/- хeгжин цэцэглэсэн, баян тансаг
119. responsible /рэспоонсибэл/- итгэлтэй, хариуцлагатай найдвартай
120. stop /стооп/- зогсох, сэргийлэх, зайлсхийх
121. tomorrow /томооров/-маргааш, ирээдvйд
122. want /воонт/- хvсэх, тэмvvлэх, эрж хайх
123. afford /аффорд/- боломж олгох, дийлэх, чадах
124. always /оолвэйз/- vргэлж, дандаа
125. boring /боорин/- уйтгартай, гунигтай, залхуутай
126. gorgeous /гооржис/- гайхамшигтай сайхан, агуу
127. important /импоортант/-чухал, vр дvнтэй, vнэ цэнэтэй
128. strong /строон/- хvч чадалтай, эрvvл чийрэг
129. beautiful /биюvтифvл/ - сайхан, гоё, хeeрхeн
130. choose /чvvз/- сонгох, шилэх
131. cool /кvvл/- сэрvvн, тайван, сайхан, гоё
132. enthusiasm /энтуизиазм/- сэтгэл хeдeлгeсeн, сонирхолтой
133. excuse /экскиюз/- уучлах, хvлцэх, eршeeл шалтаг
134. fool /фvvл/- тэнэг, мэхлэх, хуурах
135. improve /импрvvв/- сайжруулах, дээшлvvлэх
136. opportunity /оппортюнити/- боломж, тохиолдол
137. soon /сvvн/- удахгvй, тeдeлгvй, мeд
138. stupid /стюvпит/- тэнэг, мохоо, мулгуу
139. unusual /анюvжил/ - ер бусын , энгийн биш, ховор
140. look /лvvк/- харах,....шиг харагдах, харц, дvр тeрх
141. afraid /эфрэйд/ - айх, эмээх, гэмших
142. amazing /амэйзн/ - гайхалтай, хачин, гайхамшигтай
143. ashamed /ашэймд/ - гэмшсэн, ичсэн, нvvр улайсан
144. change /чэйнж/ - eeрчлeх, солих, eeрчлeх
145. cooperation /коопирэйшн/- хамтын ажиллагаа, хамтран ажиллах
146. dangerous /дэйнжирevс/ - аюултай, хортой
147. determination /дэтэрминэйшн/- тодорхой ирээдvйн зорилго
148. education /эдюvкэйшн/- боловсрол, мэдлэг
149. famous /файмevс/- алдартай, олны танил, нэртэй
150. great /грийт/- агуу, ер бусын сайхан
151. hate /хэйт/ - vзэн ядах, дургvй байх
152. lazy /лэйзи/- залхуу, залхуутай, назгай
153. mistake /мистэйк/- алдаа, эндvvрэл
154. pain /пэйн/- eвчин, эмгэг шарх
155. pay /пэй/ - тeлeх, .......д анхаарал тавих
156. strange /стрэйнж/ - хачин сонин, гадны танихгvй
157. today /тvдэй/- eнeeдeр, eнee vе
158. waste /вэйст/ - гарз, хохирол, дэмий eнгeрvvлэх
159. advice /эдвайс/- зeвeлгee, зeвлeх
160. admire /эдмайэр/- гайхах, шагшрах
161. decide /дисаяд/- шийдэх, шvvх
162. desire /дизайёр/- тэмvvлэх, хvсэх, мeрeeдeх
163. environment /энвайяромэнт/- орчин
164. exciting /эксайтин/- сэтгэл хeдeлгeсeн, сэтгэлд нийцсэн
165. invite /инвайт/- урих, залах
166. lie/лаая/- хэвтэх, байх, худал ярих
167. life /лайяф/- амьдрал
168. mind /майянд/- санаа, ой ухаан,санаа тавих
169. surprising /сюрпрайзин/- гайхширмаар, санаанд оромгvй
170. time /тайм/- цаг хугацаа
171. tired /тайярд/- ядарсан, залхсан
172. try /трай/- оролдох, хичээх
173. annoying /энноэйн/- ядаргаатай, уур хvрмээр
174. appointment /эппойнтмэнт/- болзоо, тов
175. disappoint /дисаппойнт/ - урам хугалах, найдвар таслах
176. employ /эмплой/- ажил эрхлэх, ажил олгох
177. enjoy /энжой/- таалагдах, дуртай байх, таатай байх
178. join /жойн/- нэгдэх, хамтрах, элсэх
179. doubt /даапт/- эргэлзэх, эргэлзээ, тээнэгэлзэх
180. lousy /лайузи/-маш муу, балиар заваан
181. outgoing /аутгeийн/- нeхeрсeг, нийтэч
182. proud /прауд/- бардам, эхэмсэг, бахдам
183. thousand /таузэнд/-мянга
184. global /глevбэл/- глобаль, дэлхий, ертeнц
185. hope /хevп/- найдах, итгэх
186. nobody /нevбади/- хэн ч, хэн ч биш
187. only /оонли/- зeвхeн, дeнгeж, гэвч
188. suppose /сeуппevз/ - таамаглах, найдах, хvлээх,........бол
189. experience /экспийрэнс/- дадлага, туршлага, адал явдал
190. fear /фиэр/- айдас, аймшиг, болгоомжлол, айх
191. mysterious /мийстэрс/- тайлагдашгvй, нууцлаг
192. serious /сэриёс/ - чухал, ноцтой
193. idea /айдиа/- санаа, vзэл бодол, илтгэл
194. realize /рийлайз/- ухаарах, биелvvлэх
195. weird /виэрд/- хачин, сонин, байж боломгvй
196. care /кэёр/- анхаарах, санаа тавих
197. prepare /припэёр/- бэлдэх, бэлэн болгох
198. share /шэйер/-хуваалцах, ядуу, ядмаг
199. poor /пevр/-хeeрхий, ядуу ядмаг
200. sure /шюvр/- итгэлтэй, тодорхой, эргэлзээгvй
ЭНЭ 200 VГИЙГ Л ЦЭЭЖИЛЧИХ...
1. Achive /эчиив/- хvрэх, гvйцээх, биелvvлэх
2. Agree /эгрии/- зeвшeeрeх, санал нэгдэх, дэмжих
3. Appreciate /эпришэйт/- таалагдах, илvv таалах, eндрeeр vнэлэх
4. Believe /билиив/- найдах, итгэх,vнэмших
5. cheap /чийп/- хямд, сул дорой, харамч
6. dream /дрийм/-зvvд, мeрeeдeл,сайхан зvйл
7. eager /ийжэ/- хорхойсох, эрч хvчтэй
8. extremely /экстримли/- vнэхээр, яг, туйлын
9. feel /фийл/- ухаж ойлгох, мэдрэх
10. free /фрий/- чeлeeтэй, завтай vнэгvй
11. lead /лийд/- удирдах, манлайлах, жолоодох
12. meet /мийт/- учрах, уулзах, танилцах
13. need /нйид/ - хэрэгтэй байх, шаардагдах
14. secret /сикрит/- нууц, нуугдмал
15. succeed /саксийд/- амжилт олох, амжилтад хvрэх
16. sweet /свийт/- анхилуун амттай, хeeрхeн
17. ability /абилити/- мэдлэг,чадвар, авъяас
18. business /бийзнис/- ажил, арилжаа vйл ажиллагаа
19. busy /бийзи/ - завгvй, чeлeeгvй
20. consider /консийдэр/- бодох, vзэх,....дагуу хэлэлцэх
21. delicious /дэлийшсэс/- амттай, таатай мэдрэмж
22. different /дийпфринт/- eeр, ялгаатай
23. difficult /дийфикvлд/- хvнд хэцvv, бэрх ярвигтай
24. diligent /дилийжэнт/- оролдлоготой, хичээнгvй
25. efficient /эфийшнт/- vр дvнтэй, чадварлаг
26. interesting /интэрэстин/- сонирхолтой, сонин
27. live /лийв/- амьдрах, орших
28. million /милион/- сая
29. rich /рийч/- элбэг, баян тансаг
30. sick /сийк/- eвчтэй залхсан, гомдсон
31. silly/силлий/- инээдтэй, тэнэг, ухаан муутай
32. think /тийнк/- бодох, vнэмших, санах, таамаглах
33. visit /визит/- зочлох, очих, айлчлах
34. wish /вийш/- хvсэх, тэмvvлэх, ерeeх, хvсэл, дурлал
35. anybody /энибоди/ - хэн нэгэн, хэн ч
36. anything /энитийнг/- ямар нэгэн
37. benefit /бэнифийт/- ашиг тус, ашиг, тус хvртэх
38. depend /дэпээнд/- хамаарах, шалтгаалах
39. develop /дэвээлevп/- хeгжих, хeгжvvлэх, дэвших
40. energy /ээниржи/- энерги, чадавхи, эрч хvч
41. especially /эспээшли/- ялангуяа, ерeнхийдee
42. essential /эссээншл/ - салшгvй, чухал, vндсэн
43. everybody /эврибади/- бvгдээрээ, хvн бvр
44. everything /эвритинг/- юм бvр, бvх юм
45. excellent /ээксэлэнт/- онцгой сайн, гойд
46. expensive /экспэйнсив/ - vнэтэй
47. forget /фогэт/- мартах, умартах
48. fresh /фрэйш/- цэнгэг, цэвэр, шинэ, эрvvл
49. generous /жейнерос/- eглeгч, энгйин бус, eгeeмeр
50. guess /гээсс/ - таах, таамаглах, тeсeeлeх
51. impress /импрэсс/- сэтгэл хeдлeх, сэтгэгдэл тeрvvлэх
52. intelligent /интэлийжэнт/- ухаалаг, ухаантай
53. pleasure /плээжeй/- тааламж, хvсэл таалал
54. question /кvэйчэн/- асуух, асуулт, асуудал, эргэлзээ
55. remember /римэмбээ/- санах, мэдэх, дурсах
56. SPECIAL /спэйшл/- онцгой, тусгай
57. suggest /сажэйст/- санал болгох, батлах
58. terrible /тэрибээл/- аймаар, зэвvvн, тааламжгvй
59. together /тюvгээдр/- хамт, цуг, цугларах
60. welcome /вээлком/- уулзах,мэндлэх, хvлээн авах
61. absolutely /абсолютли/- туйлын, vнэхээр, яг
62. action /айкшн/ -vйл ажиллагаа
63. challenge /чэйланж/- уриалах, хvч сорьсон зvйл
64. chance /чэйнс/- боломж, тохиолдол, эрсдэл
65. embarrass /эмбайрос/- сандрах, бажгадах
66. exactly /эгзайтли/- яг зeв, туйлын vнэхээр
67. exaggerate /эгзаграйэт/ - давслах, хэтрvvлэх
68. examination /эгзаминэйшн/- шалгалт, шvvлэг
69. fantastic /файнтастик/- хачин гайхамшигтай
70. graduate /грайдюvвэйт/- тeгсeх
71. handle /хайндл/- учрыг нь олох, харьцах
72. happy /хайппи/- аз жаргалтай, таатай
73. laugh /лаф/- инээх, хeхрeх, шоолох
74. outstanding /аутстайндинг/- онц сайн, тeлeвлeгдeeгvй
75. plan /плэйн/- тeлeвлeгee, тeлeвлeх
76. practice /прайктис/-давтах, сургуулилах, дасгал
77. shallow /шайлevв/- гvехэн, намхан, хоосон толгойтой
78. understand /андирстэйнд/- ойлгох, мэдэх, таних
79. discover /дисковэр/ - нээх, илрvvлэх
80. enough / инааф/- хангалттай, хvрэлцээтэй
81. funny /фаанни/ - хeгжилтэй
82. hungry /хангри/ - eлсeх
83. just /жааст/ - яг, eчvvхэн
84. love /лаав/- хайр, хайрлах, дурлах, сонирхох
85. luck /лак/ - аз завшаан
86. money /мани/ - мeнгe
87. nothing /ноттин/- юу ч , аль ч, чухал биш
88. other /оодэр/ -бусад, eeр , хоёрдогч
89. somebody /сомбади/ - хэн нэгэн, vл таних нэгэн
90. something /сомтин/ - зарим нэг юм, .....шиг, юм
91. touch /таач/- хvрэх
92. trouble/трабл/- хvндрэл, эрсдэл, eвчин
93. trust /трааст/- итгэх, итгэл
94. wonderful /вондэрфvvл/- гайхамшигтай, шагшрам
95. young /яан/- залуу, хeгжингvй
96. deserve /дэзээрв/ - хэрэгтэй, ашигтай, байх, хvсэх
97. dirty /дeeрти/- бохир бvдvvлэг
98. encourage /инкevрж/- урамшуулах, дэмжих
99. learn /лeйрн/- судлах, суралцах, олж мэдэх
100. hurt /хeйрт/ - eвтгeх, гэмтээх, бэртээх
101. personal /перзнал/- хувийн , хувь хvний
102. work /вeeрк/-ажиллах, ажил мэргэжил
103. world /вeeрлд/- дэлхий, ертeнц, орчлон
104. worry /вори/ - санаа зовох, яршиг болох
105. worst /вeeрст/- хамгийн муу, бусдаас муу
106. argue /ааргюv/- маргах, vл зeвшeeрeх
107. hard /хаард/- хvнд, бэрх, хэцvv, шаргуу
108. heart /хаарт/- зvрх зориг
109. apologize /апаложчайяз/- уучлалт гуйх, хvлцэл eчих
110. bother /боодэр/- уурлуулах, саад болох
111. confident /коонфидэнт/- бvрэн итгэлтэй
112. impossible /импоосибл/- боломжгvй, бvтэшгvй
113. job /жоб/- ажил, мэргэжил
114. knowledge /ноулиж/- мэдлэг, туршлага
115. possible /поосибил/- боломжгvй, бvтэшгvй
116. problem /проблэм/- асуудал
117. promise /проомис/- амлах, амлалт
118. prosperous /проспийрёс/- хeгжин цэцэглэсэн, баян тансаг
119. responsible /рэспоонсибэл/- итгэлтэй, хариуцлагатай найдвартай
120. stop /стооп/- зогсох, сэргийлэх, зайлсхийх
121. tomorrow /томооров/-маргааш, ирээдvйд
122. want /воонт/- хvсэх, тэмvvлэх, эрж хайх
123. afford /аффорд/- боломж олгох, дийлэх, чадах
124. always /оолвэйз/- vргэлж, дандаа
125. boring /боорин/- уйтгартай, гунигтай, залхуутай
126. gorgeous /гооржис/- гайхамшигтай сайхан, агуу
127. important /импоортант/-чухал, vр дvнтэй, vнэ цэнэтэй
128. strong /строон/- хvч чадалтай, эрvvл чийрэг
129. beautiful /биюvтифvл/ - сайхан, гоё, хeeрхeн
130. choose /чvvз/- сонгох, шилэх
131. cool /кvvл/- сэрvvн, тайван, сайхан, гоё
132. enthusiasm /энтуизиазм/- сэтгэл хeдeлгeсeн, сонирхолтой
133. excuse /экскиюз/- уучлах, хvлцэх, eршeeл шалтаг
134. fool /фvvл/- тэнэг, мэхлэх, хуурах
135. improve /импрvvв/- сайжруулах, дээшлvvлэх
136. opportunity /оппортюнити/- боломж, тохиолдол
137. soon /сvvн/- удахгvй, тeдeлгvй, мeд
138. stupid /стюvпит/- тэнэг, мохоо, мулгуу
139. unusual /анюvжил/ - ер бусын , энгийн биш, ховор
140. look /лvvк/- харах,....шиг харагдах, харц, дvр тeрх
141. afraid /эфрэйд/ - айх, эмээх, гэмших
142. amazing /амэйзн/ - гайхалтай, хачин, гайхамшигтай
143. ashamed /ашэймд/ - гэмшсэн, ичсэн, нvvр улайсан
144. change /чэйнж/ - eeрчлeх, солих, eeрчлeх
145. cooperation /коопирэйшн/- хамтын ажиллагаа, хамтран ажиллах
146. dangerous /дэйнжирevс/ - аюултай, хортой
147. determination /дэтэрминэйшн/- тодорхой ирээдvйн зорилго
148. education /эдюvкэйшн/- боловсрол, мэдлэг
149. famous /файмevс/- алдартай, олны танил, нэртэй
150. great /грийт/- агуу, ер бусын сайхан
151. hate /хэйт/ - vзэн ядах, дургvй байх
152. lazy /лэйзи/- залхуу, залхуутай, назгай
153. mistake /мистэйк/- алдаа, эндvvрэл
154. pain /пэйн/- eвчин, эмгэг шарх
155. pay /пэй/ - тeлeх, .......д анхаарал тавих
156. strange /стрэйнж/ - хачин сонин, гадны танихгvй
157. today /тvдэй/- eнeeдeр, eнee vе
158. waste /вэйст/ - гарз, хохирол, дэмий eнгeрvvлэх
159. advice /эдвайс/- зeвeлгee, зeвлeх
160. admire /эдмайэр/- гайхах, шагшрах
161. decide /дисаяд/- шийдэх, шvvх
162. desire /дизайёр/- тэмvvлэх, хvсэх, мeрeeдeх
163. environment /энвайяромэнт/- орчин
164. exciting /эксайтин/- сэтгэл хeдeлгeсeн, сэтгэлд нийцсэн
165. invite /инвайт/- урих, залах
166. lie/лаая/- хэвтэх, байх, худал ярих
167. life /лайяф/- амьдрал
168. mind /майянд/- санаа, ой ухаан,санаа тавих
169. surprising /сюрпрайзин/- гайхширмаар, санаанд оромгvй
170. time /тайм/- цаг хугацаа
171. tired /тайярд/- ядарсан, залхсан
172. try /трай/- оролдох, хичээх
173. annoying /энноэйн/- ядаргаатай, уур хvрмээр
174. appointment /эппойнтмэнт/- болзоо, тов
175. disappoint /дисаппойнт/ - урам хугалах, найдвар таслах
176. employ /эмплой/- ажил эрхлэх, ажил олгох
177. enjoy /энжой/- таалагдах, дуртай байх, таатай байх
178. join /жойн/- нэгдэх, хамтрах, элсэх
179. doubt /даапт/- эргэлзэх, эргэлзээ, тээнэгэлзэх
180. lousy /лайузи/-маш муу, балиар заваан
181. outgoing /аутгeийн/- нeхeрсeг, нийтэч
182. proud /прауд/- бардам, эхэмсэг, бахдам
183. thousand /таузэнд/-мянга
184. global /глevбэл/- глобаль, дэлхий, ертeнц
185. hope /хevп/- найдах, итгэх
186. nobody /нevбади/- хэн ч, хэн ч биш
187. only /оонли/- зeвхeн, дeнгeж, гэвч
188. suppose /сeуппevз/ - таамаглах, найдах, хvлээх,........бол
189. experience /экспийрэнс/- дадлага, туршлага, адал явдал
190. fear /фиэр/- айдас, аймшиг, болгоомжлол, айх
191. mysterious /мийстэрс/- тайлагдашгvй, нууцлаг
192. serious /сэриёс/ - чухал, ноцтой
193. idea /айдиа/- санаа, vзэл бодол, илтгэл
194. realize /рийлайз/- ухаарах, биелvvлэх
195. weird /виэрд/- хачин, сонин, байж боломгvй
196. care /кэёр/- анхаарах, санаа тавих
197. prepare /припэёр/- бэлдэх, бэлэн болгох
198. share /шэйер/-хуваалцах, ядуу, ядмаг
199. poor /пevр/-хeeрхий, ядуу ядмаг
200. sure /шюvр/- итгэлтэй, тодорхой, эргэлзээгvй
Monday, May 18, 2009
Saturday, May 16, 2009
Udmiin helhee
ªíººäºð 2009.05.16 ºäºð. Õî¸ð öàãò Óäìûí õýëõýý õýìýýõ õóðàëä î÷èæ ñóóëàà. Ãýõäýý õóðàë ãýõýýñýý èëүүòýéãýýð àðä òүìýíäýý ãàðãàñàí óðèàëãà þì áàéíà. Õýí áүõíèé ñàíàæ áîäîæ ÿâäàã ÷ ãýñýí ººðñäèéíõºº òºëºº óäàì óãñààíûõàà òºëºº çàâ ãàðãàí áîëîìæîî áүðäүүëýí õèéæ ÷àäààãүé çүéëèéã áèäýíä ñàíàë áîëãîæ õèéæ ºã÷ áàéãàà Óäìûí õýëõýý òºâèéíõºíä áàÿðëàñíàà èëýðõèéëýýä íèéò Óðèàíõàé òүìíýý Óäàì óãñààãàà õàäãàëàí õàìãààëàõ, óäàì óãñààíû áè÷ãýý áүòýýæ õîé÷ үåäýý ºâëүүëýí үëäýýõ үүðãýý áèåëүүëýí ýíýõүү àæëûã àìæèëòòàé ÿâóóëàõàä òóñëàí äýìæèæ èäýâõèòýé îðîëöîöãîî¸.
Busgui hun
Selengemurun
Busgui hun
Neeg ih saihan hairiig uguilseer
Neren deer sadar samuuniig vvrseer
Saihan tursun busgui hun ineej yavah uymaa
Saran iherleh tseejindee nulimastai baih uym..
Nud ulmii hoyortoo gazar tengeriig buhulzvvlseer
Nugliin uur orchlongoos saihan hairiig nehseer
Nutsgen tsagaahan heveeree l busgui hun yavchih uymaa
Vndes muchriin hoorond jimsnii tavilan zayaj
Vr eriinhee hoorond uguirch duusan uymaa
Vvltei tengeriin dooroos tsasan shirheg shig unaad
Viltei gazar deer dusal nulimas shig shingeh uymaa
Saihan tursun busgui hun ineej yavah uym
Saran iherleh tseejindee nulimastai baih uymaa.
Naragjuna
Zarim heregt uul met bat suu
Zarim heregt zarts met huchlen yav
Zarim heregt uvs met doosh daragd
Zarim heregt gal met deesh badar.
Goyoj bish solij, umsuh huvtsastai
Golj bish shilj, ideh hooltoi
Ineehees gadna uilah bas huvitai
Iim l negen Amidarliig bi husne.
Zarim heregt zarts met huchlen yav
Zarim heregt uvs met doosh daragd
Zarim heregt gal met deesh badar.
Goyoj bish solij, umsuh huvtsastai
Golj bish shilj, ideh hooltoi
Ineehees gadna uilah bas huvitai
Iim l negen Amidarliig bi husne.
Wednesday, May 13, 2009
Bie biedee itgej chadaagui bol hair bish
Bie bienee hvndelj uzeegui bol hair bish
Uuriinhuu l tuluu uym shig zutgeegui bol hair bish
Ur zurhiig dogdluulaagui bol hair bish.
**** **** ****
Ugui buhneeree dutaj chamdaa bi durladag
Usnii shirheg toolon chamaigaa bi urladag
Duuren sarnii chanadaas duriig chin bi hardag
Durleger alag nudnees chin hairiin ug unshdag
Chi ugui buhen hairaar dutaj gansardag
Chiig daasan uruul haluu shataj omgoltdog
Alag saihan nudiig chin zuudelj sereed gunidag
Alsiin salhiar damjuulj ugee chamd shivnedeg.
**** **** ****
Tevcheer baragdaj nuhud chin orhivch
Tenger shig bai munhud amgalan
Tegrend suulgaj altan titem umsguvch
Tenger shig bai uych boloogui uym shig...
Gadnaa yamagt daruu bai
Gaihuulah hereggui dotroo tenger met aguu bai
Yl yarih hereggui dotroo tenger met aguu bai...
**** **** ****
Bie bienee hvndelj uzeegui bol hair bish
Uuriinhuu l tuluu uym shig zutgeegui bol hair bish
Ur zurhiig dogdluulaagui bol hair bish.
**** **** ****
Ugui buhneeree dutaj chamdaa bi durladag
Usnii shirheg toolon chamaigaa bi urladag
Duuren sarnii chanadaas duriig chin bi hardag
Durleger alag nudnees chin hairiin ug unshdag
Chi ugui buhen hairaar dutaj gansardag
Chiig daasan uruul haluu shataj omgoltdog
Alag saihan nudiig chin zuudelj sereed gunidag
Alsiin salhiar damjuulj ugee chamd shivnedeg.
**** **** ****
Tevcheer baragdaj nuhud chin orhivch
Tenger shig bai munhud amgalan
Tegrend suulgaj altan titem umsguvch
Tenger shig bai uych boloogui uym shig...
Gadnaa yamagt daruu bai
Gaihuulah hereggui dotroo tenger met aguu bai
Yl yarih hereggui dotroo tenger met aguu bai...
**** **** ****
2009
ene 2009 ond yagaad ch uym shine sanaa, buteelch ajlaar duuren jil baih uym shig bn. Urgelj l yanz buriin uym hiih sanaa tolgoid ergeldeed ter tuhaigaa sudalj yavah bolloo.
Mun unuudur setgel saihan uudrug bnaa. Yagaad ch uym setgelee hen negentei huvaaltsaj yavah er ni zugeer ch uym shig. ene bol uchuuhen minii bodol. Gehdee naddaa l aguu.
100 tugrugtei yavsnaas
100 naiztai yav gedeg dee
unuudur bas minii naiz negeer nemegdsen gej bodon suuna.
Huniig gadnaas haraad dugneh bish tuhain hunii setgel zurhend huren hariltsaj bj gemeen saya l ter hunee tanij chadah bolno.
Aruixan setgeld chini hongon gunig torwol yariarai ,nimegleye,
Xarxan nudnees chini suvdan nulims dusval heleerei ,archiya .
Saixan setgeld chini sev suuval msg bicheerei ,argaday.
Xezee negen tsagt ta namaig sanaval zalgaarai ,bi ochoy...chamd zoriulav.
Mun unuudur setgel saihan uudrug bnaa. Yagaad ch uym setgelee hen negentei huvaaltsaj yavah er ni zugeer ch uym shig. ene bol uchuuhen minii bodol. Gehdee naddaa l aguu.
100 tugrugtei yavsnaas
100 naiztai yav gedeg dee
unuudur bas minii naiz negeer nemegdsen gej bodon suuna.
Huniig gadnaas haraad dugneh bish tuhain hunii setgel zurhend huren hariltsaj bj gemeen saya l ter hunee tanij chadah bolno.
Aruixan setgeld chini hongon gunig torwol yariarai ,nimegleye,
Xarxan nudnees chini suvdan nulims dusval heleerei ,archiya .
Saixan setgeld chini sev suuval msg bicheerei ,argaday.
Xezee negen tsagt ta namaig sanaval zalgaarai ,bi ochoy...chamd zoriulav.
....
Р.Чойном : Яруу найраг
Залуугаараа өтөлсөн
Çарим хүн, шүлэг сонирхдоггүй гэнэ.
Яруу найргийг сонирхъё ч гэлээ
Явцуухан ой тойнд нь багтдаггүй бололтой.
Аргагүй ч юм уу даа
Арын уулын модыг хувийн пинд багтааж болохгүй.
Далайн усыг
Данханд яаж багтаах вэ!
Гэхдээ яруу найраг гэдэг
Гэрт хана унийн ширхэг бүхэнд
Өмссөн дээлд утас зүүний хатгаас бүхэнд
Өвөртөлсөн амрагийн уян шивнээний үг бүхэнд байдаг юм.
Хол гүнзгий худгийн уснаа
Ховоо хаяхад үүссэн долгис – яруу найраг мөн.
Хонь сувд мэт бүрхсэн дэнжид
Хоёр хүн уулзаад ширтэлцэх – яруу найраг билээ.
Тэнүүн талд агийн ааг босгож
Тэнхээт морьдийн довтолсон мөр – яруу найраг мөн.
Тэнгэрийн хаяатай нийлсэн цөлд
Тэмээн жингийн үлдээсэн мөр – яруу найраг билээ.
Хүнийг чимсэн байгаль,байгалийг чимсэн хүн хоёр – яруу найраг билээ !
Хүчээр санаснаа зохиогоогүй,
Бас бэлэн хуулаагүй дуу – яруу найраг билээ !
Tuesday, May 5, 2009
Suriin harvaa /urgeljlel/
Õî¸ð.Ò¿¿õýýñ èøëýâ
Àëòàéí óðèàíõàé÷óóä íü ..."Áóðõàí õàëäóíààñ óðèàíõàéí Æàð÷óóòàé ºâãºí õººðºã /òºìðèéí äàðõàíû ¿ëýýõ òóëàì/-ºº ¿¿ð÷ Çýëìý íýðò õºâ¿¿íýý äàãóóëæ èðæ ºã¿¿ëð¿¿í:<<Òýðã¿¿í îíîíû Äýë¿¿í áîëäîãò Òýì¿¿æèí ÷àìàéã òºðºõºä Áóëãàí ªëãèé ºãñºí áîëîâ÷ áàë÷èð ó÷ðààñ ãýðò àâàà÷ñàí áèëýý.Îäîî ÷è ìèíèé õºâ¿¿í Çýëìýýð ýìýýëýý òîõóóë ¿¿äýý ñºõ¿¿ë>>-ãýæ ºãºâ.Ýíý íü Çýëìèéí óäìûíõàí áºãººä ýðò äýýð ¿åýñ íààø ºä㺺ã õ¿ðòýë ñóðûí õàðâààãààð íààäàæ èðñýí áàéíà.
Àëòàéí óðèàíõàé÷óóäûí äîòîð ×èíãèñ õààí,íóì ñóìíû òóõàé äîìîã ýëáýã áàéäàã. Òóõàéëáàë:"Èõ ×èíãèñ õààí åâðîï, Àçèéí áàéëäàí ýçëýëòýý äóóñãàæ ºøººòíºº äàðæ, ºðãºí öîëîî îëæ õàðòíàà äàðæ õàìãèéí ýçýí öîëîî îëæ ýõ ìîíãîë îðíûõîî ç¿ã õºëãèéí öîëîîã çàëàõ çàìäàà áóóäàëëàí, ºðëºã, öýðã¿¿ääýý õàíäàí:
- Áèä ºøººòíºº ºøèãëºí íîìõîòãîâ.
- Õàðòíàà õàçàí íîìõðóóëàâ.
Èõ ìîíãîëîî òºâøèí æàðãààõ öàã èðýâ.
Äàéí äàæèíàà çîãñîîí, ýð ìîðèéã ÷ºäºð,òóøàà,àðãàìæààñ ñàëãàæ, ýð õ¿íèéã íóì ñààäãààñ ñàëãàÿ ãýãýýä ìîðèíûõîî òàøààíä íóìàí òàìãà äàðààä áóòûí ºâñ èäýæ áóëàãíàæ ÿâ,äàâûí ºâñ äàëàãíàæ ÿâ ãýãýýä ñóë òàâüæ, ñóìûíõàà çýâèéã àâ÷ áóë÷óóãààð ñîëüæ,÷ºäºð öóëáóóð îëîìîî Ẻðºíõèéëºí çàíãèäàí ºðæ õàðâàæ íààäàí òýìöýýí ÿâóóëñíààð ñóðûí õàðâàà ¿¿ññýí áèëýý" ãýæ àãü áóóðàë ºâãº÷¿¿ë õóó÷èëäàã áàéíà.
Àëòàéí óðèàíõàé÷óóä íü ..."Áóðõàí õàëäóíààñ óðèàíõàéí Æàð÷óóòàé ºâãºí õººðºã /òºìðèéí äàðõàíû ¿ëýýõ òóëàì/-ºº ¿¿ð÷ Çýëìý íýðò õºâ¿¿íýý äàãóóëæ èðæ ºã¿¿ëð¿¿í:<<Òýðã¿¿í îíîíû Äýë¿¿í áîëäîãò Òýì¿¿æèí ÷àìàéã òºðºõºä Áóëãàí ªëãèé ºãñºí áîëîâ÷ áàë÷èð ó÷ðààñ ãýðò àâàà÷ñàí áèëýý.Îäîî ÷è ìèíèé õºâ¿¿í Çýëìýýð ýìýýëýý òîõóóë ¿¿äýý ñºõ¿¿ë>>-ãýæ ºãºâ.Ýíý íü Çýëìèéí óäìûíõàí áºãººä ýðò äýýð ¿åýñ íààø ºä㺺ã õ¿ðòýë ñóðûí õàðâààãààð íààäàæ èðñýí áàéíà.
Àëòàéí óðèàíõàé÷óóäûí äîòîð ×èíãèñ õààí,íóì ñóìíû òóõàé äîìîã ýëáýã áàéäàã. Òóõàéëáàë:"Èõ ×èíãèñ õààí åâðîï, Àçèéí áàéëäàí ýçëýëòýý äóóñãàæ ºøººòíºº äàðæ, ºðãºí öîëîî îëæ õàðòíàà äàðæ õàìãèéí ýçýí öîëîî îëæ ýõ ìîíãîë îðíûõîî ç¿ã õºëãèéí öîëîîã çàëàõ çàìäàà áóóäàëëàí, ºðëºã, öýðã¿¿ääýý õàíäàí:
- Áèä ºøººòíºº ºøèãëºí íîìõîòãîâ.
- Õàðòíàà õàçàí íîìõðóóëàâ.
Èõ ìîíãîëîî òºâøèí æàðãààõ öàã èðýâ.
Äàéí äàæèíàà çîãñîîí, ýð ìîðèéã ÷ºäºð,òóøàà,àðãàìæààñ ñàëãàæ, ýð õ¿íèéã íóì ñààäãààñ ñàëãàÿ ãýãýýä ìîðèíûõîî òàøààíä íóìàí òàìãà äàðààä áóòûí ºâñ èäýæ áóëàãíàæ ÿâ,äàâûí ºâñ äàëàãíàæ ÿâ ãýãýýä ñóë òàâüæ, ñóìûíõàà çýâèéã àâ÷ áóë÷óóãààð ñîëüæ,÷ºäºð öóëáóóð îëîìîî Ẻðºíõèéëºí çàíãèäàí ºðæ õàðâàæ íààäàí òýìöýýí ÿâóóëñíààð ñóðûí õàðâàà ¿¿ññýí áèëýý" ãýæ àãü áóóðàë ºâãº÷¿¿ë õóó÷èëäàã áàéíà.
Monday, May 4, 2009
Altain urianhain suriin harvaa
ÍÝÃ.Åðºíõèé
Àëòàéí Óðèàíõàéí ñóðûí õàðâààí òàëààð ìýäýõ çүéë ìàø èõ áàéíà. Äүү Ìýíäýýãèéí àâ÷èðñàí "Àëòàéí óðèàíõàéí ñóðûí õàðâàà" ãýñýí Á.Ïóíöàãäîðæ /õîðõîí ýëêèí/ãóéí ñóäëàí 1992 îíä ãàðãàæ áàéñàí íîìíîîñ Ìýäýõãүé ä ìýäëýã íýìýð õýìýýí áîäîæ òүүâýðëýí áè÷èæ áàéíà. ̺í Õîðõîí ýëêèí Á.Ïóíöàãäîðæ ãóàéä ñýòãýë çүðõýý àðä òүìýí, ¸ñ çàíøèë, ºâ óëàìæëàëûíõàà òºëºº çîðèóëæ ÿâäàãò, õîé÷ үåäýý үëãýð äóóðèàë үçүүëæ áàéãààä íü º÷үүõýí ìèíèé çүãýýñ áàÿðëàñíàà èëýðõèéëüå.
Íýãýí áîäîë: ýíý íîìûí óíøèæ áàéõàä Õàëõ,Óðèàíõàé,Áóðèàä ãýñýí 3 òºðëèéí ñóðûí õàðâàà ìàíàé óëñàä áàéäàã áîëîâ÷ óëñûí ÷àíàðòàé íü çºâõºí õàëõ ñóðûí õàðâàà ãýõ þì. ßàãààä àëü ×èíãèñèéí үå òүүíýýñ ÷ ºìíº áàéñàí /àíõäàã÷ ãýõ/Óðèàíõàé ñóðûí õàðâàà òýýð õîë õîöîð÷ ÿâàà þì áîë... ãýñýí àñóóëò òîëãîéä үëäýæ ýíý òóõàé îëîí ÿíçààð áîäîæ ÿâæ áàéíà.
Óðèàíõàé÷óóä íü ñóðûí õàðâààã çààâàë öàãààí ñàðä õîòîíäîî õàðâóóëäàã áºãººä ýíý íü òýð æèë àéë áүë,ìàë ñүðýãò íü òîõèîëäîõ ãàé áàðöàäûã äàðæ çàéëóóëàõ çîðèëãîîð ñóðûí õàðâààã ÿâóóëäàã àæýý.
Óðèàíõàé ñóðûí õàðâààíû ãàçàð èðñýí õүí ×èíãèñ õààíû èõ íààäàì ãýãýýä èäýý, öàéíû äýýæ àëä öýíõýð õàäàãòàé èðæ íóìààñ àäèñ õүðòäýã áàéíà.
Íóì ñóìûã ýðõýìëýí õүíäýòãýæ áîõèð ãàçàð òàâèõãүé, õîéìðîî çàëæ àëõàæ ãèøãýõãүé, íóì ãýðò íü çàëàðñàí àéë íü öàãààí èäýý òүðõýæ õàäàã öàãààí çóðàì óÿæ, àäèñ àâ÷ õîéìðîî òàâèíà.
Åð íü ñàðóóë ñàéõàí "öýýæòýé" áóóðëóóä íü íóòãèéí ÷èìýã òºäèéãүé òýð áèåýðýý òүõ ñî¸ë óãñààòàí çүéí "Èõ õºëãºí ñóäàð" ãýëòýé.
Çàëóóñ ìèíü! Íóòãèéíõàà áóóðëóóäûã ýðõýìëýí õүíäýòãýå. Õàéðëúÿ,øàâõàãäàøãүé
ìýäëýãýýñ íü ÷èõ òàâèí ÷àãíúÿ, àñóóÿ ñóðàëöúÿ èõ ºâèéã àâ÷ үëäüå, õîé÷äîî çàëãàìæëàí үëäýýå. Á.Ïóíöàãäîðæ
Friday, May 1, 2009
Tsast tsagaan Altai
Öàñò öàãààí Àëòàé ãýõýýð ìºíõèéí öàãààí ñàâñëàãà, àðèóí öàãààí àìüñãàëààðàà àìüä áàéãàëèéí 纺ëºí ýíõðèé õàöðûã үíýñýí үíýñýí, áóðòàã òîîñûã õèéñãýñýí,àçààð íàäàä çàÿàñàí àâðàëûí öàãààí óóëñ ìèíü.Àìàð àìãàëàíãèéí ìºíõèéí èõ íèãүүñãýëýýð ìîíãîë õүìүүíèé àç õèéìîðèéí äýýäèéã àìëóóëàí àìèëóóëàí öýâýðøүүëíýì үү.
Æèãүүðòýí òóóðàéòàíû çүðõýíä íàð äàãóóëàí àìü àìüäðàë çàëãóóëæ õүìүүíèé ñүñëýí æàðãàõûí áýëãýäýë Àëòàé òàâàí áîãä,Òàâàí õóìñò,Æàðãàëàíò,Ñóòàéõàéðõàí,Öàìáàãàðàâ,Òàâàí öàãààí áóìáûí ñýòýðò öàãààí Àëòàé. Ìèíèé àìüäðàõ õèéãýýä õîé÷èéí ìèíü íàñ áèåèéã óðòàñãàí àðèóëñàí èõ ñүëä øүòýýí ìèíü áèëýý,òà. Æ.Áàòòóëãà
Hamag uym sain saihnaas ehelne
Õàìàã þì ñàéí ñàéõíààñ ýõýëíý Õàà õîëîîñ õ¿¿ ìèíü èðýõýýñ ýõýëíý Õàéð äóðëàë èíýýìñýãëýëýýñ ýõýëíý Õàâðûí áîðîî öýöýãíýýñ ýõýëíý Õàìàã þì ñàéí ñàéõíààñ ýõýëíý Õàäíû æèìñ õóâààæ èäýõýýñ ýõýëíý Õàëìàã íàñíû íîéðîíä õ¿¿ ç¿¿äëýõýýñ ýõýëíý Õàðöàãà øóâóó íî¸ëîã óóëàíä Ẻðºõººñ ýõýëíý. Õàìàã þì ñàéí ñàéõíààñ ýõýëíý Õàà õîë õ¿íèé ¿ð ÿâàõààñ ýõýëíý Õàñàð áàñàð íîõîé õºñºã äàãàõààñ ýõýëíý Õàíãàé õýýðèéí ºâñ õàëèóðàõààñ ýõýëíý Õàìàã þì ñàéí ñàéõíààñ ýõýëíý Õàìãèéí õººðõºí ÷èíèé ãàðààñ öàé óóõààñ ýõýëíý Õàð ìîäîí ýýð¿¿ëòýéãýý ýìýã ýõ ¿¿ðýãëýõýýñ ýõýëíý. Õàðàíõóé øºíèéã ãàë ãèéã¿¿ëýõýýñ ýõýëíý Ä.Íÿìñ¿ðýí
...
Ãàðèã äýëõèéã èâýýäýã íàðààí áàéã.
Ãàë çàëãóóëààä óíòàðäàã øèðõýãõýí ø¿äýíç ÿâ.
Ãàí õàëóóíûã òàéëäàã õóðààí áàéã.
Ãà÷èãäàõàä àìèíä îðäîã äóñàëõàí óñ ÿâ.
Ìèíèé õ¿¿.Ä.Öîîäîë "Òàâàí ìºðòèéí öîìãîîñ"
Ãàë çàëãóóëààä óíòàðäàã øèðõýãõýí ø¿äýíç ÿâ.
Ãàí õàëóóíûã òàéëäàã õóðààí áàéã.
Ãà÷èãäàõàä àìèíä îðäîã äóñàëõàí óñ ÿâ.
Ìèíèé õ¿¿.Ä.Öîîäîë "Òàâàí ìºðòèéí öîìãîîñ"
Zalhuugaas zaya zailna
Ãóðâàí çàëõóó
Ãóðâàí çүéëèéí çàëõóó õүí áүðò èõ ÷ áàãà ÷ áàéäàã ãýíý.Ãàãöõүү òýð íü èõ áàéíà óó áàãà áàéíà óó ãýäýã íü õүí õүíä ººð áàéõ.
1-ðò, Õýâòýý õîíèíû çàëõóó.
Ýíý íü èéì òèéì ãýñýí çîðèëãîãүé, èíãýå òýãüå ãýñýí ñàíàà áàéõãүé,äýìèé ë öàãèéã ºíãºðººæ õýâòýý õîíü øèã áàéæ áàéíà ãýñýí ¿ã.
2-ðò, Áèåý áàñàõûí çàëõóó
×àääàã íü õèéíý áèç.Èäýâõèòýé íü àæèëëàíà áèç ãýæ ººðèéí ãàë õèéìîðü äýýðýý óñ õèéæ, óíòðààæ áàéäàã õүí.
3-ðò Àëãàñðàõûí çàëõóó.
Èéì õүí þì þì ðóó үñ÷ýýä, õýðýãòýé þìíààñàà àëãàñàðñààð áàéãààä, õàéðàí çàëóó öàãàà äýìèé áàðæ, íàñàà ýëýýäýã õүí.
Ýíý ãóðâûí àëü àëèíòàé íü õè÷ýýí òýìöýëäүүøòýé.ªºðèéíõºº ìóó ãýì áóðóóòàé òýìöýõãүéãýýð,øóäðàãà õºäºëìºðëºõãүéãýýð ýõ îðîí àðä òүìýíäýý îëèãòîé ñàéí үéë áүòýýæ ÷àäàõãүé, õүí áîëæ òºðñíèéõºº õýðãèéã ãàðãàæ ÷àäàõãүé.
Nom nom nom
Íîìûí óòãà íü òýíãýð ìýò àãóó, äýëõèé ìýò ºðãºí, äàëàé ìýò ã¿í, íîìûã óíøèõ íü òýíãýðò íèñýæ, äýëõèéã òîéð÷, äàëàéä õºâºõ ìýò ýý.
Ö.Äàìäèíñ¿ðýí
ªíäºð óóëàíä øàò ø¿¿, íîì òàíü
ªðãºí äàëàéä ñàë ø¿¿, íîì òàíü
Õàðàíõóé ìóíõàãò çóë ø¿¿, íîì òàíü
Õàðãóé çàìä ãàçàð÷ ø¿¿, íîì òàíü
ßäðàõ öàãò ¿ë îðõèõ ÿíàã ø¿¿, íîì òàíü
ßìàð÷ ¿åä õóëãàéä ¿ë àâòàõ ýðäýíý ø¿¿, íîì òàíü
Ýëäýâ ñóðãààëèàñ
Óðàí çîõèîë õýðõýí àæ òºðºõºä ñóðãàäàã
Øèíæëýõ óõààíû óòãà çîõèîë õýðõýí ñýòãýõýä ñóðãàäàã
Ã.È.Ãóìèëåâ
Íîìòîé íºõºðëºõ íü çàëóóñûã òýòãýæ, íàñòàíã áàÿñãàí,àç æàðãàëûã ÷èìæ,çîâîõ öàãò ãóíèãûã òàéëàí, ñýòãýëèéã çàñàæ,ãýð îðîíä áàÿðûã áÿëõààí, ò¿éòãýðèéã àðèëãàäàã.
Öèöåðîí
...
Ö.Äàìäèíñ¿ðýí
ªíäºð óóëàíä øàò ø¿¿, íîì òàíü
ªðãºí äàëàéä ñàë ø¿¿, íîì òàíü
Õàðàíõóé ìóíõàãò çóë ø¿¿, íîì òàíü
Õàðãóé çàìä ãàçàð÷ ø¿¿, íîì òàíü
ßäðàõ öàãò ¿ë îðõèõ ÿíàã ø¿¿, íîì òàíü
ßìàð÷ ¿åä õóëãàéä ¿ë àâòàõ ýðäýíý ø¿¿, íîì òàíü
Ýëäýâ ñóðãààëèàñ
Óðàí çîõèîë õýðõýí àæ òºðºõºä ñóðãàäàã
Øèíæëýõ óõààíû óòãà çîõèîë õýðõýí ñýòãýõýä ñóðãàäàã
Ã.È.Ãóìèëåâ
Íîìòîé íºõºðëºõ íü çàëóóñûã òýòãýæ, íàñòàíã áàÿñãàí,àç æàðãàëûã ÷èìæ,çîâîõ öàãò ãóíèãûã òàéëàí, ñýòãýëèéã çàñàæ,ãýð îðîíä áàÿðûã áÿëõààí, ò¿éòãýðèéã àðèëãàäàã.
Öèöåðîí
...
Neg l saihan setgel baidag horvoo...
Ìÿíãàí îíû ó÷èð øàëòãààíèéã áèéð áýõñýýñ àñóóæ,
Ìÿðàëçàí ýðýýëæèõ ¿éë ÿâäëûã ñóäàð áè÷èã ë¿ãýý õýëýëöì¿é.
Â.Èíæèííàøè
*******************************************************
Öàñò óóëûí îðãèëîîñ
öàãààí áîëúþó, òîëãîé ìèíü
Òýãýýä ìºíõ áèëãèéí ëÿíõóà öýöýã
ñýòãýë ç¿ðõýíä ìèíü äýëãýðýíõýí öýöýãëýæ
ìàãàä áóþó.
Òýãâýë, ãàéõàìøèãò ñàéõàí öýöãèéí
àíõèëàì ¿ãýýð,
íàìàéã ñóðãàí õ¿ì¿¿æ¿¿ëñýí
Áàãø íàðûíõàà "À÷èé" íü ìàãòàí õàðèóëúþó.
Á.Ðåí÷èí
*********************************************************
Áîîãèé Çîëîî Ýðäýý ãóðàâàà ñàíàãàëçàí áè÷èâýý............
ªºðºº áè ºíãºã¿é õ¿í
ªâºðòºº áàñ ìºíãºã¿é õ¿í
Ãýëýý ãýõäýý áè ç¿ðõ ñýòãýëòýé õ¿í
×àìä äóðëàõ ýðõòýé õ¿í
/ýíý 4 ìºðòèéã õýëýõýä íàéç Áîîãèé ìààíü
ººðèéí ýðõã¿é ñàíààíä îðäîã ø¿¿/
***
̺íãºëºã õººðõºí õóí
̺ðíèé õºâºíä áóóëàà
ªíãºëºã ñàéõàí áîëîõîîð íü
Ìèíèé ñýòãýë òàòàãäëàà...
"Ñýâëýãõýí õàéð"
Ñàëààõàí ãýçýãòýé çýðýìãýðõýí îõèí
Ñàíäàë çýðýãöýí ñóóäàã áàéëàà
Ñàðíû ãýðýë øèã ãýãýëõýí ìºðººäºëä
Ñàðíàéí äýëáýý öýöýãëýæ áàéëàà
Õàãàöàæ õîëäîìã¿é îí æèë¿¿ä
Õàðààöàéí äàëü øèã äýâýýä îäëîî
Õàëóó ä¿éã¿¿ëñýí áîäëûí ìèíü ñàðíàé
Õàöàð ø¿ðãýñýí öýöýã áîëëîî
Õàéðàà ãýâ÷ áè íýýãýýã¿é
Õàëóóõàí óðóóëûã ÷èíü ãàíö ÷ ¿íñýýã¿é
Õàéëãàí ñýòãýë áèø¿¿ðõ¿¿ íàñûã ìèíü
Õàíçàëæ ÷àäàõã¿é ìýëìýðýýä áàéñàí þì
¯éëã¿é èõ õàéð áàéëàà
¯¿ðä àëä÷èõààä óéëæ ñóóëàà
¯íýð ÿëäàìõàí ñýâëýãíèé ÷èíü òºëºº ë
¯õýõýä ÷ áè õàðàìñàõã¿é ÿâëàà.
/Óíòààõàé Çîëîîä/
Öýýëèéí óñàíä óíàñàí
Àðèóí öàãààí ëÿíõóà
Öýöýãò òàëûí ¿çýñãýëýí
Õººðõºí òºðñºí á¿ñã¿é
Ýñãèé ãýðýýñ òóÿàðàõ
Àðâàí òàâíû ñàðàí
Ýìçýã ñýòãýëèéã äîãäëóóëñàí
Õ¿íèé ñàéõàí îõèí
Ýðäýý ÷àìäàà ýíý õîðâîîãèéí
Õàìãèéí ñàéí ñàéõàí á¿õíèéã õ¿ñýí ñóóíà.
Ìÿðàëçàí ýðýýëæèõ ¿éë ÿâäëûã ñóäàð áè÷èã ë¿ãýý õýëýëöì¿é.
Â.Èíæèííàøè
*******************************************************
Öàñò óóëûí îðãèëîîñ
öàãààí áîëúþó, òîëãîé ìèíü
Òýãýýä ìºíõ áèëãèéí ëÿíõóà öýöýã
ñýòãýë ç¿ðõýíä ìèíü äýëãýðýíõýí öýöýãëýæ
ìàãàä áóþó.
Òýãâýë, ãàéõàìøèãò ñàéõàí öýöãèéí
àíõèëàì ¿ãýýð,
íàìàéã ñóðãàí õ¿ì¿¿æ¿¿ëñýí
Áàãø íàðûíõàà "À÷èé" íü ìàãòàí õàðèóëúþó.
Á.Ðåí÷èí
*********************************************************
Áîîãèé Çîëîî Ýðäýý ãóðàâàà ñàíàãàëçàí áè÷èâýý............
ªºðºº áè ºíãºã¿é õ¿í
ªâºðòºº áàñ ìºíãºã¿é õ¿í
Ãýëýý ãýõäýý áè ç¿ðõ ñýòãýëòýé õ¿í
×àìä äóðëàõ ýðõòýé õ¿í
/ýíý 4 ìºðòèéã õýëýõýä íàéç Áîîãèé ìààíü
ººðèéí ýðõã¿é ñàíààíä îðäîã ø¿¿/
***
̺íãºëºã õººðõºí õóí
̺ðíèé õºâºíä áóóëàà
ªíãºëºã ñàéõàí áîëîõîîð íü
Ìèíèé ñýòãýë òàòàãäëàà...
"Ñýâëýãõýí õàéð"
Ñàëààõàí ãýçýãòýé çýðýìãýðõýí îõèí
Ñàíäàë çýðýãöýí ñóóäàã áàéëàà
Ñàðíû ãýðýë øèã ãýãýëõýí ìºðººäºëä
Ñàðíàéí äýëáýý öýöýãëýæ áàéëàà
Õàãàöàæ õîëäîìã¿é îí æèë¿¿ä
Õàðààöàéí äàëü øèã äýâýýä îäëîî
Õàëóó ä¿éã¿¿ëñýí áîäëûí ìèíü ñàðíàé
Õàöàð ø¿ðãýñýí öýöýã áîëëîî
Õàéðàà ãýâ÷ áè íýýãýýã¿é
Õàëóóõàí óðóóëûã ÷èíü ãàíö ÷ ¿íñýýã¿é
Õàéëãàí ñýòãýë áèø¿¿ðõ¿¿ íàñûã ìèíü
Õàíçàëæ ÷àäàõã¿é ìýëìýðýýä áàéñàí þì
¯éëã¿é èõ õàéð áàéëàà
¯¿ðä àëä÷èõààä óéëæ ñóóëàà
¯íýð ÿëäàìõàí ñýâëýãíèé ÷èíü òºëºº ë
¯õýõýä ÷ áè õàðàìñàõã¿é ÿâëàà.
/Óíòààõàé Çîëîîä/
Öýýëèéí óñàíä óíàñàí
Àðèóí öàãààí ëÿíõóà
Öýöýãò òàëûí ¿çýñãýëýí
Õººðõºí òºðñºí á¿ñã¿é
Ýñãèé ãýðýýñ òóÿàðàõ
Àðâàí òàâíû ñàðàí
Ýìçýã ñýòãýëèéã äîãäëóóëñàí
Õ¿íèé ñàéõàí îõèí
Ýðäýý ÷àìäàà ýíý õîðâîîãèéí
Õàìãèéí ñàéí ñàéõàí á¿õíèéã õ¿ñýí ñóóíà.
Tsagaan Mod /togloom/
Áàãà áàéõäàà õºäºº î÷èæ òîãëîæ áàéñàí òîãëîîìóóäûí íýã íü ÿàõ àðãàã¿é öàãààí ìîä þì. Òîì àõ ýã÷ íàðûãàà äàãààä òîãëîõ èõ äóðòàé áàéñàí ø¿¿. Îðîé ñààëü ñ¿¿íèé àæèë äóóñ÷ ìàëàà õîòîíäîî îðóóëààä/øºíº òîãëîäîã/, ãýðòýý îðîí öàé õîîëîî èä÷èõýýä òîãëîîìîíäîî ãàðíà äàà. Íýãíèéõýý ãýðýýð îðæ ñýì íýã íýãíýý äóóäíà, èñãýðíý õý õý òýð¿¿õýíäýý ë ãî¸.
Á¿ãäýýðýý öóãëààä ýõëýýä öàãààí ìîäîî çîðíî.25 ñì îð÷èì /3 õ¿íèé ãàð çýðýã áàðèõ õýìæýýíèé/ ìîäîî áýëäýýä óóëûí ýíãýð ë¿¿ öýâýðõýí ãàçàð î÷èæ òîãëîäîã.Õ¿¿õä¿¿ä ýõëýýä áàðèàãàà õèéíý/øèäñýí ìîäîî îëæ èðýõ öýã/.
2 õýñýã áîëîí õóâààãäàæ áàãèéí àõëàã÷ íàð íü òàëöàæ õýí íü ýõýëæ ìîäîî øèäýõýý øèéäíý.
Ýõýëæ øèäýõýýð áîëñîí À áàãèéí àõëàã÷ ìîäîî øèääýã.Ìîäûã ãàçàð óíàìàãö áàãóóä õàéæ ýõýëíý. Ò¿ð¿¿ëæ îëñîí íü öàãààí ìîä íàäàä ãýæ îðèëîîä áàðèà ëóóãàà ã¿éíý.Òýð ¿åä îëñîí õ¿íèéã ýñðýã áàãèéí õ¿ì¿¿ñ õººæ áàðèàä ìîäûã áóëààöàëäàíà.Ýíý ¿åä îëñîí õ¿í áàãèéíõàà õ¿ì¿¿ñò ìîäûã äàìæóóëæ áàðèàíä õ¿ðýýä ìîäîî áàðèàíä òàâüñàí öýãò/ìîä ÷óëóó/
öîõèíî. Öàãààí ìîä õàéæ áàéõ ¿åäýý õýí íýãýí íàäàä áàéíà ãýæ õóäëàà ÿðèõ òîõèîëäîë,ìîäîî îë÷èõîîä õýëýýã¿é òîõèîëäëóóä ãàðäàã áºãººä ýíý ¿åä áóðóóøààæ çýìëýäýã.Ãýõäýý íýã áàãèéí 2 õ¿í õàìò ÿâæ áàéãààä îëáîë çàðèì òîõèîëäîëä 2ëàà çýðýã
Öàãààí ìîä íàäàä ãýæ îðèëæ 2 òàëààð ã¿éæ ýñðýã áàãèéíõàíàà õóóð÷ áàðèàíä õ¿ð÷ áîëíî.
Öàãààí ìîä òîãëîõäîî òîî çààæ òîãëîäîã.Áîîöîî íü þó÷ áàéæ áîëíî.
ÿâýý ã¿éëãýõ
Öàãààí ìîä òîãëîæ äóóññàíû äàðàà /îëîí òîãëîîä ÿäðààä èðýõ ¿åä íýã ¸ñíû àìðàëò áîëäîã/
Á¿õ õ¿¿õä¿¿ä ãýðèéí õàíà øèã òîéð÷ ºâä㺺 íóãàëàæ ñóóíà.Öàãààí ìîäûã õàìãèéí ýõýëæ ñóóñàí õ¿¿õýä ºâäãºí äîîãóóðàà äàìæóóëæ õàìãèéí ñ¿¿ëä ñóóãàà õ¿¿õýä õ¿ðòýë áàðèãäàõã¿éãýýð äàìæóóëæ ã¿éëãýíý.Íýã õ¿¿õýä ãàð÷ õààíà ÿâààã íü áàðèìæààëæ õàéíà.
Õýðâýý öàãààí ìîä ã¿éëãýæ áàéãàà õ¿¿õýä õàéæ áàéãàà õ¿¿õäýä áàðèãäâàë áàðèãäñàãí õ¿¿õýä ãàð÷ õàéíà.Õýðâýý îëîõã¿é ìîä ã¿éãäýýä ãàðààä èðâýë õàéæ áàéñàí õ¿¿õýä øèéòãýë àâíà.Øèéòãýë íü ãîë òºëºâ äóó áàéäàã.
Á¿ãäýýðýý öóãëààä ýõëýýä öàãààí ìîäîî çîðíî.25 ñì îð÷èì /3 õ¿íèé ãàð çýðýã áàðèõ õýìæýýíèé/ ìîäîî áýëäýýä óóëûí ýíãýð ë¿¿ öýâýðõýí ãàçàð î÷èæ òîãëîäîã.Õ¿¿õä¿¿ä ýõëýýä áàðèàãàà õèéíý/øèäñýí ìîäîî îëæ èðýõ öýã/.
2 õýñýã áîëîí õóâààãäàæ áàãèéí àõëàã÷ íàð íü òàëöàæ õýí íü ýõýëæ ìîäîî øèäýõýý øèéäíý.
Ýõýëæ øèäýõýýð áîëñîí À áàãèéí àõëàã÷ ìîäîî øèääýã.Ìîäûã ãàçàð óíàìàãö áàãóóä õàéæ ýõýëíý. Ò¿ð¿¿ëæ îëñîí íü öàãààí ìîä íàäàä ãýæ îðèëîîä áàðèà ëóóãàà ã¿éíý.Òýð ¿åä îëñîí õ¿íèéã ýñðýã áàãèéí õ¿ì¿¿ñ õººæ áàðèàä ìîäûã áóëààöàëäàíà.Ýíý ¿åä îëñîí õ¿í áàãèéíõàà õ¿ì¿¿ñò ìîäûã äàìæóóëæ áàðèàíä õ¿ðýýä ìîäîî áàðèàíä òàâüñàí öýãò/ìîä ÷óëóó/
öîõèíî. Öàãààí ìîä õàéæ áàéõ ¿åäýý õýí íýãýí íàäàä áàéíà ãýæ õóäëàà ÿðèõ òîõèîëäîë,ìîäîî îë÷èõîîä õýëýýã¿é òîõèîëäëóóä ãàðäàã áºãººä ýíý ¿åä áóðóóøààæ çýìëýäýã.Ãýõäýý íýã áàãèéí 2 õ¿í õàìò ÿâæ áàéãààä îëáîë çàðèì òîõèîëäîëä 2ëàà çýðýã
Öàãààí ìîä íàäàä ãýæ îðèëæ 2 òàëààð ã¿éæ ýñðýã áàãèéíõàíàà õóóð÷ áàðèàíä õ¿ð÷ áîëíî.
Öàãààí ìîä òîãëîõäîî òîî çààæ òîãëîäîã.Áîîöîî íü þó÷ áàéæ áîëíî.
ÿâýý ã¿éëãýõ
Öàãààí ìîä òîãëîæ äóóññàíû äàðàà /îëîí òîãëîîä ÿäðààä èðýõ ¿åä íýã ¸ñíû àìðàëò áîëäîã/
Á¿õ õ¿¿õä¿¿ä ãýðèéí õàíà øèã òîéð÷ ºâä㺺 íóãàëàæ ñóóíà.Öàãààí ìîäûã õàìãèéí ýõýëæ ñóóñàí õ¿¿õýä ºâäãºí äîîãóóðàà äàìæóóëæ õàìãèéí ñ¿¿ëä ñóóãàà õ¿¿õýä õ¿ðòýë áàðèãäàõã¿éãýýð äàìæóóëæ ã¿éëãýíý.Íýã õ¿¿õýä ãàð÷ õààíà ÿâààã íü áàðèìæààëæ õàéíà.
Õýðâýý öàãààí ìîä ã¿éëãýæ áàéãàà õ¿¿õýä õàéæ áàéãàà õ¿¿õäýä áàðèãäâàë áàðèãäñàãí õ¿¿õýä ãàð÷ õàéíà.Õýðâýý îëîõã¿é ìîä ã¿éãäýýä ãàðààä èðâýë õàéæ áàéñàí õ¿¿õýä øèéòãýë àâíà.Øèéòãýë íü ãîë òºëºâ äóó áàéäàã.
xxx
Íýãýí áëîã õºòºëäºã íàéçààñàà çºâëºãºº àâñíû ¿íäñýí äýýð áè÷ýýäë áàéâàë íýã ë ºäºð àÿíäàà ñàéí õºò뺺ä ñóð÷èõíà ãýæ èòãýëòýéãýýð õºòëºæ áàéíà.
Subscribe to:
Posts (Atom)