Монгол бүсгүй

МОНГОЛ БYСГYЙ

Зvтгэн зvтгэн тэмvvлж яваа
Зvс нийлсэн алаг морьд шиг
Галтай залуу насны минь солонгын єнгє
Чи хаана байна аа
Ган тємєр шиг сэтгэлийн минь соронзонгvр
Чи хаана байна аа.

Галавын далайгаас тvvсэн
Сондор чулуун шvлгийн минь
Галиглаж болдоггvй хэлхээг
Соёрхон нэгэн таална уу даа.

Мєрєєдєл их насны минь
Мєнгєн сарнай чи хаана байна.
Мєсєєр шаргих амьдралын
Мєнхийн зун чи хаана байна.

Мєчид гvехэн жаргалаа
Мєлvv болтол элээсээр
Мєхєс дархалсан шvлгээ
Мєрєн дээр чинь тавья.

Гvн мєрєн шиг амьдралын
Гvvр болсон алдрай минь
Хvн хэмээх алдрын
Нvvр болсон амраг минь

Хvvхэн хэмээх нэрийн
Турьхан бvхнийг агуулж
Тvvхт Монгол орны
Тулгыг тvшсэн эхчvvд минь

Мойл жимсний ширхэг шиг
Тормолзсон нvдтэй
Морин цэргийн сэлэм шиг
Туялзсан нуруутай

Монгол бvсгvй таныхаа
Гэрэл сvvдрийг тодруулсхийж
Монгол яруу найрагч
Гэгэлзэн байж дуулах уу даа.

Хvний хайрыг анхан амссан
Хєвгvvн зvрхний тvгшилт гэмээр
Хvслэн хосолж болзоонд ирсэн
Хєєрхий нэгний тогшилт гэмээр

Яаруухан бєгєєд эрчимтэй чимээ
Хэцийн цаанаас тодрон байна.
Яруухан бєгєєд хэмнэлттэй aйзам
Хээрийн пянзанд бичигдэж байна.

Тэнгэр газрын савслага нийлэх
Тэртээ цэнхэр гvвээний цаанаас
Тэнгис далайн долгио хавах
Тийм гvн харанхуй гэмээр

Нэр усгvй толгодыг даваад
Нэг морьтон тодроод ирлээ.
Єнгийн цэцэгтэй ногоон хєндийг
Омголон морьтон тоосоор шугамдав.

Багваахай цэцгийн єдєн малгайг
Багц багцаар vргээн хийсгэж
Харж зогссон миний нvдийг
Халуун салхиар алгадаад єнгєрєв.

Хээрийн тоос морины хєлс
Хээнцэр хувцасны vнэртэн ус
Хэсэгхэн зуур ханхийгээд
Хэдэн гvвээ даваад одов.

Навчин чихтэй суман хvлгийн
Нарийн суран жолоог тvшин
Насан залуу монгол бvсгvй
Надад гайхуулж ийнхvv єнгєрєв.

Хэмнэл нарийн давхиат морины нь
Хэрлэнгийн хар ус шиг сайхан нvд
Духны хєхєл, нарийн халз
Дунгийн ам шиг хамрын нvх

Зангиран товойх овгор булчин
Загасны хайрс шиг гялтганах зvс
Сэрвээнд зууралдах гурван хавирга
Сvvлний нь хийсэлт тодроод єнгєрєв.

Сайхан хvлгийг санаагаараа захирч
Саран даруулгыг гэзгэндээ шигтгэж
Саарал эсгий малгай духдуулж
Салхин дарцаг шиг торойх бvсгvйн

Холцруу унхиалган бор нvvр
Холбирон бултах хар нvд
Хотгор нуруу гvдгэр цээж
Хоромхон зуур харагдаад єнгєрєв.

Сайн морины ширvvн давхилтаас
Сайрын чулуу зvлгэн дээр шидэгдэнэ.
Сайхан бvсгvйн ширвэх харцнаас
Шvлгийн тоос зvрхэн дээр шингэнэ.

Хvний сайхныг олж тєрєєд
Хvслийн сайхныг дээжилж єсєєд
Морины сайныг унах заяатай
Монголын сайхан бvсгvй гэдэг

Тив дэлхийн жаргал хуваалцаад
Тэгш таван хvслэн гэмээр
Талын дунд ингээд учрахад
Дєлхєн таван тэнгэр гэмээр

Хvний газар нутгаа санахад
Хvслийн таван судас гэмээр
Хvvгээ тэврээд бvvвэйлж суух нь
Хєгжмийн таван утас гэмээр

Эмээлийн дєрєє дархалж єссєн
Эрийн сэтгэлийг уяруулдаг байна.
Эрчлэн дэврэх омог бахархалаар
Шvлэгчийн зvрхийг уяруулдаг байна.

Цэнэгтэй пуужин газраар хавах шиг
Цэцэгтэй талыг зvсээд єнгєрєєхдєє
Цээлхэн бодлын онгод гvйдлээр
Цэгцтэй шvлгийг хvсээд єнгєрєв.

Айлаас эрэхээр авдраа уудлах
Ардынхаа сургаалийг давтаж дуудваас
Арга ч vгvй амраг минь гэсхийн
Амьдралынхаа жаргалд автаж туйлбаас

Уяхан тєрсєн хvний vрийг эрж
Уул ус давалтгvй гэлээ
Монгол бvсгvйд хайраа єгье гэж
Морьтон авхайг дагалтгvй гэнэ.
Монгол бvсгvй дэлхийд гайхуулж
Морь унадагаараа гайхамшиг болсон

Хvдэнтэй хєндийг мориор туулахаас
Хvний сэтгэлийг мориор хэмждэггvй юм.
Холын замыг мориор туулахаас
Хонгор амрагаа мориор хайрладаггvй юм.

Єнєр хотын чулуун талбарт
Єндєр єсгийтєєр бvжиглэж ядраад
Єдєн дэр дулаан хєнжилд
Єсєж тєрсєн цагаан бvсгvйн

Хот хийцийн цагаан туфлиэр
Хорь дахь зууны дэлхийг гишгэх
Хєлийн чинь цэвэрхэн єлмийд
Хоног дараалсан удам бий.

Хєнгєн хєлтэй морио эмээллэж
Хєдєє талдаа дvvлж єсєєгvй ч
Мєнгєн цагаан тэшvvрээ хийж
Мєсєн талбайд дvvлж єссєн

Хаван тэших тэмээний нуруун дээр
Халуун говийг туулж яваагvй ч
Халин гулсах тэртээд улаалж
Хангайн цасыг туулж явсан

Майлах тєлєєр симфони тоглуулах
Малчны хотонд дасаа нь vгvй
Бvхэл оркестр танго vлээх
Бvжгийн хvрээлэнд дутуу нь vгvй

Хууранд хєтєлсєн хоёр чавхдас
Хулсан лимбэний арван нvхэнд
Уяхан цэгцтэй боржигин намбаар
Уртын дуу дуулж vзээгvй ч

Унаган хvлгийн хур дэл дээр
Уртын дуугаа бvтээж ирсэн
Урьдын олон євгєд эмгэдийнхээ
Удмын санааг зvрхэндээ тээсэн

Ийм нэгэн монгол бvсгvй
Ирээч гэж намайг дуудав.
Идтэй дурлалын шидтэй цэнэгээр
Идэр зvрхийг нам буудав.

Эмнэгийг сургаж унаатай явах
Энэ монголын ёсон байвч
Эдэлж чадахгvй нуруугий нь авбал
Эмээлээ аваад зайлдаг ёсон бий.

Хорвоо дэлхийн айл гэж явахад
Хогшил хєрєнгє цуглуулдаг ч гэлээ
Хожмоо хэрэггvй илvvдэж муудсаныг нь
Хог дээр хаядаг ёсон бий.

Дээрх зvйлийг дэмийд vзээд
Дэгжирч тоохгvй гєлєрч явбал
Дурлал хайрын хог дээр таныг
Дуртай дургvй ч хаях л болно оо.

Амьдрал яахав єєрийнхєє жамаар
Алгуур эргэнэ vv, тvргэн эргэнэ vv
Авдаг санж уу, хєєдєг санж уу
Амраг минь байхад юугаар дутах вэ.

Энийг авъя тэрийг олъё гэж
Эдлэх минь, ємсєх минь, vзэх минь гэж
Энэ дэлхийн зарим гангачуул шиг
Эрдэнэт биеэ гутаах юм чи.

Этгээд хачин элдэв аашаар
Эрvvл євчтэй алин болох хийгээд
Эцсийн эцэст чи хvн нэртэй л байх юм.

Єсєхийн цагт чихэр шиг vгийг
Єтлєхийн цагт таяг шиг vгийг
Єлсєхийн цагт хоол шиг vгийг
Євдєхийн цагт эм шиг vгийг

Алс явахад унаа шиг vгийг
Айхын цагт зэвсэг шиг vгийг
Ядрахын цагт янчаан шиг vгийг
Ямбалахын цагт тэрэг шиг vгийг
Дээл олдоход хєнжил болох vгийг

Энэхэн ганц насанд минь
Ээж аав хэлдэг юм байна.
Эр ганц биед минь харин
Эхнэр хvн хэлдэг юм байна.

Хvндтэй чадалтай монгол бvсгvйн
Хvчтэй атлаа уяхан цогцос
Хvлэг морины онгон зоон дээр
Хvнийг хайрлаж тvvнийг тєрvvлнэм

Шулуун бус адармаатай тvvхийн
Чулуун хуудсууд эргэж байхад
Халуун тэмцлийн тоосон дунд
Бvлээн цус асгарч байхад

Морин цэргийн сэтэрсэн эгнээг
Монгол бvсгvй нєхєж явсан юм.
Хайртыгаа тэвэрдэг уяхан гараараа
Хаттай сэлэм атгаж явсан юм.

Хар хилэн гэзгээ шууж
Хаж мєнгєн дуулгаар даруулж
Найр наадмын гоёлын оронд
Нарийн ялтсан хуяг тааруулж

Саалийн хувин барьдаг гартаа
Саран дугараг бамбай атгаж
Исгэрээд ирэх гилбэрт сумыг
Ирмэх ч vгvй сєрж явсан

Эртний цуут Монгол бvсгvйн
Эрхэм алдрыг єргєхгvй бол
Ээжээс тєрсєн монгол шvлэгчийн
Энэхэн насны азанд муу.

Ахуй энэ Монгол орныхоо
Ариун тэмцлийг хvvгээрээ дэмжсэн
Аугаа их маргаашийн тєлєє
Амгалан тайвныг сvvгээрээ дэмжсэн

Манай сайхан монгол бvсгvйд
Хvний сайхан цєм бvрдсэн юм.
Даруу сайхан зан чанарт нь
Яруу сайхан увидас шингэсэн юм.

Эвэр нум шиг хархан хємсєгтэй
Эрвээхэй цэцэг шиг алаг нvдээрээ
Талд бичсэн сvргээ тоолох шиг
Таны миний сэтгэлийг уншдаг

Тэнд эндхийн будаг тvрхэлгvй
Тэнгэрийн хаяаны єнгєтэй тєрсєн
Намуу цэцэг шиг ариухан уруулаар
Насны жаргалыг шивнэн хэлдэг

Єрх тоонот эсгий гэртээ
Єглєєний нарыг авчирдаг гараараа
Yйл оёдол цагаан идээ
Yгvйршгvй баялаг бvтээж єгдєг.

Нуурын хун шиг намба дєлгєєн
Нутгийн агаар шиг ааш ялдам
Нуруу цэгц бие чийрэг
Нууцгvй ил сайхан сэтгэлтэй

Хорвоод хосгvй монгол бvсгvйн
Хотол алдрыг єргєхгvй яах юм бэ ?

Ганган ганган цэцгэсийн дундаас
Гэрлийн цэцэг тодхон байдаг
Газар газрын хvvхнvvд дундаас
Монгол бvсгvй содон байдаг юм.

Алдар алдраас єндєр алдрыг
Ариухан бvхнээс ариун байг гэж
Тэнэгэр ерєєлєє дэвшvvлж барья
Тэгэвч бас хэлэх vг байна.

Хорьдугаар зууны аяс дагаж
Хот бараадах нь зєв боловч
Хорвоод хосгvй монгол бvсгvй
Хог самардах арай болоогvй.

Хувьсгалын ачаар нvд тайлж
Хуучнаа халах нь зєв гэлээ ч
Хуурдах дуутай монгол бvсгvй чи
Хулгаж эргэлзэх арай болоогvй

Цаасан гутал нейлоны тєлєє
Царай алдаж хєєцєлдєж явснаас
Ноосон даавууны эх орондоо
Хоосон хоносон ч яадаг юм бэ.

Зажилдаг бохь твистийн хойноос
Загас шиг давхиад дэгээдvvлснээс
Нуур шиг хєдєєдєє гэдэс цатгалан
Нугас шиг ганганаад цэнгэж vзээч ээ.

Африк хэмээх халуун тивийн
Аз муутай бараан хvvхдvvд шиг

Зарц боол болж хэзээ ч та нар
Зах дээр худалдагдах зовлон vзээгvй

Идэх ємсєхєєрєє хэзээ ч дутаагvй
Итгэх амраг хаанаас ч эрэхгvй
Иргэн бvхний итгэлийг булаасан
Ийм орныг хаанаас ч олохгvй.

Дэлгэр баян ийм орны
Дэгжин дээшлэх vр ач нар нь
Дээдийн зэрэгтэй сайн явъя гэвэл
Дэлхий дахины эрдмийг сур !

Ємсєх зvvх, идэх уухаа
Єєрийн гараар хийж сур
Элгэн хайртай монгол эрчvvдээ
Энхрийлэн хайрлаж хvндэлж яв.

Хамтын жаргалаа нэгэнт ярьсан бол
Ханилсан шиг ханилж сур

Эртний сайхан заншил соёлоо
Эргэж харалгvй хаяж орхивол
Ирээдvй болсон залгамж халаа чинь
Эцсийн эцэст гомдох цаг ирнэ шvv !